Abarrak/Deun ixateko bidian

pages 13-15

DEUN IXATEKO BIDIAN

Basetxe baten ei-eguan (antziñe) egundo elexara izan etzan mutil bat. Bere ugazabak bidaldu eban bein Meza-entzuten; eta elexia nun aurkitxen zan ezekijan lez, esan eutson lagun asko sartuko zan etxe andi batera juateko.

Jatzi zan ba kalera gure mutil ori, ta eldu orduko ikusi eban estegu andi bat elexatik etxerantz joyala, gomutau eban ugazabaren esana, batu zan esteguaz, ta sartu zan danakaz eskon-barrijen etxian.

Iñok be ezeutson ezer esan, senide edo auzokoren batek beragaz ekarri ixango ebalakuan, jarri zan mayan, eta ederto bete eban sabela ango jan-edari ugarijekaz.

Pozik bigurtu zan etxera, ta aste gustija juan yakon bere ugazabaki itanduka ia igandia noz etorran. Ugazabak erantzuten eutson:

— Mutil, etorriko dok. Itxuraz ondo ibilli intzan, orrenbeste gurari adirazoten dokan ezkero barriro be juateko.

— Bai ondo ibilli! ño!... estuen nago igandia eldu arte.

— Kristiñau gustijak orrelakoxiak ixan biar layeukiek. Asko ta asko yagozak, mutil, Mezatarako beti nagi aurkitxen diranak, beste gauzetarako bizkorrak ixaten dozak baña.

— Enaz ni ba arretarikua. A zan atsegiña nik euki nebana igandian! Eta, jente nagija dagola ain gauza ederrerako diñozu? Ziñestu be ezin leiteke.

— Mutil! ori dok, ori, kristiñautasuna: ua, ua, bide orretatik, eta neuk dinokat deun andi bat ixatera elduko azala.

Larunbata gabean, amesetan egin eban mutillak, okela-zati, bixigu-erre, ogi-zuri, gaztae, pitxerkada ardao ta beste onelango gauzakaz. Itzartu zaneko urten arin ogetik, arrapataka jantzi ta bizkor kalerantz, abo gustija gozotuta, gora-goraka atsegiñan atsegiñez.

Kalera eldu zanian, entzun zan Mezatarako azkenengo txillin-otsa, ta agaitik ikusi eban jentia arin elexerantz; berau be arin-arin juan da sartu zan erdi ingururaño. An gelditu zan begira alde gustijetara, ta ikusi ebanian etorten ziran gustijak ur bedinkatu-ontzijan sartzen ebezala euren eskuak eta gero arpegira edo (berentzat) abora eruan, ariñeketa baten juan zan bera be, ta beso gustija sartuta ibili zan la zatijen bat aurkitxeban, baña alperrik, an saldea baño besterik ezegualako.

— Ederra jokatu yaustiek! esan eban agin-artian.

Geratu zan gero baster baten ixillik eta adi; ta izkaldija asi zanian alde-egin eban gogait eginda.

Etxeratu zanian, bai-diñotso ugazabak: — Ona emen gure kristiñau zintzo au be, zintzorik ba'dago iñun!

Mutillak arpegi illundubagaz:

— Gaur ederrak emon daustiez.

— Zer ba? Jo egin abe ala? Ta zegaitik? Mezatara juatiagaitik? Zorionekua az, gauza deunakaitik nekiak igaroten asi azalako; esan neuan nik deun andiren bat ixango intzala, jarraitxen ba'eutsokan asiriko bidiari: Eta, zelan ixan dok?

— Berandutxu eldu naz gaur bai, ta saldea baño besterik eztauste itxi. Itxaron dot gero puskatxu baten, baña ezer bereez. An aurrian iru gixon, saku antzeko gauza batzukaz jantzita, ibili ta ibili batera ta bestera, nik eztakit zer egiten; beste bat ostera sabai-ganian iru milla txilibitu joten; alkarri didar bat edo beste egiten ixan daustie, ulertu ezin leikian eraz; geruago igon da beste bat lexibontzi baten ganera, ta asi da agiraka ta didarrez gustiz asarre. Auxe ikusi dodanian: «ezer artu ez da nik zegaitik entzun biar yuadaz ba olango demoniñokerijak?» esanda, alde-egin dot. Urrenguan, enaz azkenen juango.

— Bakik nora juan biar dokan ik?... Kortara!... antxe daukak lekurik egokijena, astotzar arrayo orrek. Eztausku azkenian deun txar txarrak urten mutil eder onek!