1/
Arkaitz azpiyan iturritxua,
estaliyak inguruak,
odoldi, almitz, urritz, elorri,
txillar, ote ta garuak;
aien tartian alai kantari
xoxa ta birigarruak;
orbelan gisa txapela eraman
ziran ego-aize arruak.
2/
Kurrin zerriyak, irrintz biorrak,
ardi zartxo bí orruka,
illiak arro, aragiz urrí,
larre-bei zarra marruka;
sasiyan aker adar-okerra
katiaturik merruka,
aldamenian amalau sube
trikuarekin burruka.
3/
Egunsentiyan azkenekua
uju izugarrizkua
zan ontzarena" gabaz marrubi (1)
goxuak janik naikua;
arren ondoren ollartxo erne
bateren kukurrukua,
anpaloi 'gorri aundia janaz
alai kan tari kukua.
(1) Bertso-paperak: zan ontzaren gabaz marruba.
4/
Azten umla kukuarena
txantxangorritxo gajua
ongi luma tu baño lenago;
ematera konsejua
iyo zan adarraren punttara
basakatu marrajua;
inbiriz urtzen axeri zarrak
ito zuan konejua.
5/
Zelairik zelai zebiltzan lore
obenak biltzen erliak;
itxaso sakon zabaletako
arrai txikiyak baliak
bezela, sabel aundiak ase
arte irintxi aliak;
erregetzako indi-ollarra
nonbratu naian beliak.
6/
Satorrak, oneri begira, egin
zuan doministikua,
astuak puzkar baten ondoren
izugarriya ostikua;
basakatuak urratu ziran
soñeko elastikua,
eizera juana, ustez niízala
alkate Donosti'kua.
7/
Txapelan billa abiya nintzan,
eta, alakoik batian,
sagar, udare, piku, gerezi,
intxaur, aritzen tartian,
untz-estalia, etxe zartxua;
aren ataiko atian
zakurra isats-belarri-motza.
zaunkaz lotua katian.
8/
Otsua ezin zan geldirik egon
zeuzkalako arkakusuak,
lardaxkan bare adar-aundiyak
jaten marrubi goxuak;
inguruetan inbiriz urtzen
eperrak eta usuak,
tiro batekiñ berreun ill zitun
Altza'ko eskola-maisuak.
9/
Arrotza nintzan eta norbaitek
ote ninduben erruki,
zakurran bildur urritz-makilla
nuben esiyan ebaki;
ura eskuan ate ondora
nitzan poliki-poliki;
dan-dan jo nuben, ta beriala
andre Lorentzak iriki.
10/
Siaskatxuan aurtxo polita
sukalde illun beltzian,
txokuan sua, aparra gañez
azak egosten eltzian;
bi katakume txalapartaka,
kolka illa zori. gaitzian,
erbiñudia txituak zaitzen
gabirauaren antzian.
11/
Illentiyakin sukalde illun
artan pizturik argiya,
aitortu ziran Ebanjelio
Santua beziñ egiya:
«Suia ekarri. zuan alabak
mozkorra eta nagiya,
bi egunian ustuko luke
bost arruako zagiya.
12/
Gure alabak esaten zigun
ongi biziko giñala;
suian dotia gerriko zarra,
an ordoitua puñala,
mozkortutzia esanaz dala
pekatu orijiñala ...
Kaskezurrian autsiko diot
oraindikan oriñala!»
13/
«Andre Lorentza, sukalde ontan
dago illun eta kia.»
Erantzun ziran: «Leiotxu ori,
izanikan errukia,
itxia daukat, euliyengatik,
aurtxuak dezan pakia.»
Eta eskañi exeritzeko
iru ankako aulkia.
14/
«Aurtxo polita, goxua izanik
amaren bular-iraiña,
zuri ukatu eta juan da
aztera bestek egiña;
txantxangorriya oi dan bezela
saiatu arren alegiña,
zaude soseguz, besteren aurra
ez du maiteko zu aiña.»
15/
Bañan amarik ez da izandu,
aur beria urtara erori,
aren ondoren saltatu danik
jakiñagatik igari;
karraxi baten tiraka bere
buruko txima daneri;
ez dezute askok xinistu naiko
bañan egiya da ori.
Bertso-papera. «Imp. Macazaga. - Rentería-
