Biblia/Jakinduria: berrikuspenen arteko aldeak

Ezabatutako edukia Gehitutako edukia
Theklan (eztabaida | ekarpenak)
t Robota: Testu aldaketa automatikoa (-\n\n(\D) +\n<br/>\1)
Theklan (eztabaida | ekarpenak)
No edit summary
Etiketa: 2017 wikitestu editorearekin
1. lerroa:
<div style="float: left;">__TOC__</div>
JAKINDURIA
<div class="text">
<br/>GIZAKIEN ZORIA JAINKOAREN AURREAN (1,1‑‑6,21)
{{header
<br/>Maitatu bizi‑iturri den zuzentasuna (1,1‑15)
| title = [[Biblia]]
<br/>Zuzentasuna, Jakinduria, Espiritua
| author =
 
| section = [[Biblia/2 Makabearrak|2 Makabearrak]]
1,1 Maitatu zuzentasuna, mundua gobernatzen duzuenok;
| previous= [[Biblia/1 Makabearrak|1 Makabearrak]]
| next = [[Biblia/Jakinduria|Jakinduria]]
| notes = Itzulpena: Dionisio Amundarain
}}
== 1. atala ==
1 Maitatu zuzentasuna, mundua gobernatzen duzuenok;
pentsa ezazue ongi Jaunari buruz
eta bilatu hura bihotz osoz,
12 ⟶ 18 lerroa:
eta haren ahalmenak, proban jarriz gero,
nahastarazi egiten ditu zentzugabeak.
4 Jakinduria* ez da sartzen asmo txarreko bihotzean,
ez eta bizi ere bekatuaren menpe dagoenaren gorputzean.
5 Espiritu santu hezitzaileak ihes egiten dio engainuari,
urrundu egiten da gogoeta zentzugabeen aurrean;
bidegabekeria agertzean, salatu egiten dute*.
<br/>Espiritua eta hitza
 
6 Jakinduria gizakia maite duen espiritua da,
baina ez du zigorgabe uzten gaizki-esalea;
25 ⟶ 29 lerroa:
eta esaten duen guztia entzuten.
7 Jaunaren espirituak lurra betetzen du
eta, gauza guztiak elkarbiltzen* dituenez,
hots guztiak ezagutzen ditu.
8 Horregatik, zuzengabe mintzo den inor ez da oharkabean
33 ⟶ 37 lerroa:
beronen hitzen berri Jaunarenganaino iritsiko da
eta beronen egintza gaiztoen froga izango.
10 Izan ere, jeloskorraren belarriak den‑denaden-dena entzuten du,
marmarren xuxurleek ere ez diote ihes egiten.
11 Gorde zaitezte alferrikako marmarretik,
eutsi mihiari eta ez jardun gaizki-esaka,
ez baita ondoriogabea izaten ezkutuan esandakoa ere,
eta kalumniatzen duen ahoak hil egiten du*.
<br/>Bizia eta heriotza
 
12 Ez erakarri heriotza zeuen bizitza okerbideratuz,
ez zeuenganatu hondamendia zeuek egindakoaz.
50 ⟶ 52 lerroa:
eta Heriok ere ez du munduan aginterik,
15 hilezkorra baita zuzentasuna.
 
<br/>Gaiztoak eta zintzoak aurrez aurre.
Gaiztoak eta zintzoak aurrez aurre.
Fedegabeen pentsaera (1,16‑‑2,24)
Fedegabeen pentsaera == . atala ==
<br/>Sarrera
 
16 Fedegabeek hitzez eta egintzez deitzen diote Heriori;
58 ⟶ 60 lerroa:
eta hitzarmena burutzen dute harekin,
ongi merezia baitute harenak izatea.
== 2. atala ==
<br/>Bizitza laburra da
1 Oker arrazoituz, esaten diote elkarri:
 
2,1 Oker arrazoituz, esaten diote elkarri:
«Laburra eta tristea da gure bizitza;
azkena iristean, ez dago ihesbiderik
eta, guk dakigula, inor ez da itzuli* Hilen Egoitzatik.
2 Kasualitatez etorri ginen mundura,
eta, gero, inoiz izan ez bagina bezala izango gara;
gure arnasa kea besterik ez da,
pentsamendua bihotz‑taupadarenbihotz-taupadaren txinparta baino ez.
3 Itzaltzean, gorputza hauts bihurtuko da
eta espiritua haize iheskorra bezala desagertuko.
73 ⟶ 74 lerroa:
inork ere ez ditu gure egintzak gogoratuko;
hodeiak baino arrasto gehiago ez du utziko gure bizitzak,
eguzki‑errainuekeguzki-errainuek zulatu eta beroak desegindako
behe-lainoa bezala desagertuko da.
5 Itzala bezain iheskor da gure bizialdia,
eta gure azkena ez dago atzeratzerik;
erabakia dago ordua eta ezin dio inork ihes egin.
<br/>Goza gaitezen munduaz
 
6 «Beraz, goza gaitezen oraingo ondasunez;
goza gaitezen mundu honetaz sugartsu, gaztaroan bezala.
7 Mozkor gaitezen ardorik onenez eta lurrin gozoz,
ez daitezela falta udaberriko loreak.
8 Ingura ditzagun buruak arrosa‑koroazarrosa-koroaz,
zimel daitezen baino lehen.
9 Ez bedi geldi inor* gure orgiatik kanpo,
utz dezagun edonon geure alaitasunaren arrastoa;
horretarako eskubidea dugu,
hori baita gure ondare eta zoria.
10 «Zapal dezagun zintzo bizi den behartsua,
<br/>Indarra zuzenbidearen lege
 
10 «Zapal dezagun zintzo bizi den behartsua*,
ez diezaiogun alargunari errukirik izan,
ez eta begirunerik ere agurearen ile zuriei.
112 ⟶ 109 lerroa:
azkenean zintzoak zoriontsu izango direla esaten du
eta aitatzat Jainkoa izateaz harrotzen da.
<br/>Ikus dezagun nork duen arrazoi
 
17 «Baina ikus dezagun esaten duena egia den ala ez!
Azter dezagun nolako amaiera duen!
123 ⟶ 118 lerroa:
20 Heriotza lotsagarrira kondenatuko dugu,
berorren esanetan, Jainkoa alde aterako baitzaio».
<br/>Okerra da fedegabeen arrazoiketa
 
21 Horrela arrazoitzen dute fedegabeek,
baina oker dabiltza,
135 ⟶ 128 lerroa:
24 baina deabruaren inbidiaz sartu zen heriotza munduan,
eta harenak direnek jasango dute.
Zintzoen proben zentzua
<br/>Bizitzako paradoxen azalpena (3,1‑‑4,20)
<br/>Zintzoen proben zentzua
 
== 3. atala ==
3,1 Zintzoen bizitza Jainkoaren esku dago,
1 Zintzoen bizitza Jainkoaren esku dago,
ez ditu inolako oinazek harrapatuko.
2 Zentzugabeen ustetan, hilda zeuden behin betiko:
145 ⟶ 138 lerroa:
baina zintzoak bakean daude egon.
4 Gizakien iritziz, zigorra jasan zuten,
baina haiek hilezkortasuna espero zuten bete‑beteanbete-betean.
5 Pixka bat zigortuak izan ondoren,
sari handia izango dute gero;
151 ⟶ 144 lerroa:
eta beretzat duin aurkitu.
6 Urrea arragoan bezala garbitu zituen,
eta erre‑opariaerre-oparia bezala onartu.
7 Kontuak hartzeko garaian, distiratsu agertuko dira,
lastotan arin zabaltzen den txinparta* bezala izango.
8 Nazioak gobernatuko dituzte, herriak menperatuko,
eta Jauna izango dute errege betiko.
160 ⟶ 153 lerroa:
jarraituko;
izan ere, onginahia eta errukia baititu bere fededunentzat
eta ardura du bere aukeratuez*.
<br/>Fedegabeen etorkizun beltza
 
10 Fedegabeek, ordea, beren burutazioek merezitako zigorra
izango dute,
zintzoa* mesprezatu eta Jaunari bizkarra eman baitiote.
11 Dohakabeak jakinduria eta heziketa mesprezatzen dituztenak;
hutsa da horien itxaropena, alferrikakoak horien nekeak,
probetxugabeak egintzak;
12 zentzugabeak horien emazteak, gaiztoak seme‑alabakseme-alabak
eta madarikatuak ondorengo guztiak.
13 Zorionekoa kutsagabe den emakume agorra,
<br/>Zintzoa bere agortasunean emankor
 
13 Zorionekoa kutsagabe den emakume agorra*,
legez kontrako harremanik izan ez duena;
izango du fruiturik kontuak hartzeko egunean.
14 Zorionekoa irendua* ere, gaizkirik egin ez
eta Jaunaren kontrako asmo txarrik izan ez duena.
Bere leialtasunagatik, aparteko mesedeak hartuko ditu:
182 ⟶ 171 lerroa:
15 Ahalegintzen denak fruitu zoragarriak eskuratzen ditu,
eta zuhurtzian oinarritzen denak sustrai iraunkorrak.
16 Adulteriogileen seme-alabak ez dira sasoi betera iritsiko,
<br/>Gaiztoa bere emankortasunean agor
 
16 Adulteriogileen seme‑alabak ez dira sasoi betera iritsiko,
legez kontrako harremanetatik sortuak desagertu egingo.
17 Luze bizita ere, ez dituzte batere aintzakotzat hartuko,
190 ⟶ 177 lerroa:
18 Gazterik hiltzen badira, berriz, ez dute itxaropenik
izango,
ez eta inolako pozik ere epaiketa‑eguneanepaiketa-egunean.
19 Latza da gaizkileen azkena.
== 4. atala ==
<br/>Hobe seme‑alabarik gabeko bertutea...
1 Hobe da bertutea seme-alabarik gabe ere,
 
4,1 Hobe da bertutea seme‑alabarik gabe ere,
hilezkorra baita bertutearen oroitzapena:
Jainkoak eta gizakiek onesten dute.
200 ⟶ 186 lerroa:
ez dagoenean, beraren hutsunea igartzen.
Betiereko munduan koroaturik sartzen da,
sari ederretako borrokan garaile atera ondoren*.
<br/>...fedegabearen ondorengotza ugaria baino
 
3 Fedegabeen ondorengotza ugaria, ordea, ez da ezertarako:
sasiaren kimutik sortua, ez du sustrai sakonik botako,
214 ⟶ 198 lerroa:
6 Legez kontrako harremanetatik jaioak
gurasoen gaiztakeriaren lekuko izango dira judizioan.
7 Zintzoak, gazterik hilda ere, izango du atsedenik.
<br/>Gazterik hildako zintzoa
 
7 Zintzoak, gazterik hilda ere*, izango du atsedenik.
8 Zahartzaro ohoragarria ez datza bizitza luzean,
ez da neurtzen urteen kopuruaz ere;
223 ⟶ 205 lerroa:
10 Jainkoari atsegin izan zitzaion,
eta hark maitatu egin zuen;
bekatarien artean bizi zenez, Jainkoak eraman egin zuen*,
11 eta mundutik atera, gaizkiak adimena nahastu
eta engainuak arima lilura ez ziezaion.
233 ⟶ 215 lerroa:
14 Jaunak haren arima atsegin izan zuenez,
bizkor atera zuen gaizkiaren erditik.
Jendeak* ikusi eta ez du ulertzen,
ez eta konturatu ere honako honetaz:
15 Jaunak onginahia eta errukia dituela bere aukeratuentzat,
241 ⟶ 223 lerroa:
eta heldutasunera bizkor iritsitako gazteak gaiztoaren
zahartzaro urtetsua.
<br/>Gaiztoen zorigaiztoko azkena
 
17 Ikusiko du jendeak jakintsuaren azkena,
baina ez du ulertuko Jaunak harekiko zuen asmoa
249 ⟶ 229 lerroa:
baina Jaunak beraiei egingo die barre.
19 Gero, gorpu mesprezagarri bihurtuko dira,
iraingarri betiko, hildakoen artean*;
buruz aurrera botako ditu Jaunak,
txintik ere ezin izango dutelarik esan;
257 ⟶ 237 lerroa:
20 Kikildurik joango dira beren bekatuen kontu ematera,
beren gaiztakeriak izango baitituzte salatari.
Gaiztoak beren bizimoduaz damu
<br/>Fedegabeak eta zintzoak azken epaiaren aurrean (5,1‑23)
<br/>Gaiztoak beren bizimoduaz damu
 
== 5. atala ==
5,1 Orduan, zutik egongo da zintzoa, guztiz seguru,
1 Orduan, zutik egongo da zintzoa, guztiz seguru,
atsekabetu eta bere nekeengatik mesprezatu zutenen aurrean.
2 Hauek izu-ikaraz dardaran geldituko dira, hura ikustean,
beraren ezusteko salbamenaz txunditurik.
3 Bihotz‑zimikozBihotz-zimikoz, estu eta larri,
intzirika esango diote elkarri:
4 «Guk, zentzugabeok, barre egiten genion horri,
270 ⟶ 250 lerroa:
Horren bizitza zorakeriatzat jotzen genuen
eta heriotza mesprezagarritzat.
5 Nola dago, bada, orain Jainkoaren seme‑alabenseme-alaben artean,
aingeruen* ondarean esku hartuz?
6 Geu gara, gu, egiaren bidetik aldendu ginenak;
zuzentasunaren argiak ez gintuen argitu,
eguzkia ez zen guretzat irten.
7 Aspergabe ibili ginen gaiztakeri eta hondamen‑bideetanhondamen-bideetan,
igaroezineko basamortuan zehar,
Jaunaren biderik ezagutu gabe.
287 ⟶ 267 lerroa:
11 edo airean hegan doan txoria bezala:
ez du bere hegaldiaren aztarnarik uzten;
bere hegoez zafla‑zaflazafla-zafla jotzen du aire arina
eta ziztu bizian airea urratzen eta bidea irekitzen hegaldaka,
baina ez du igaro den seinalerik uzten;
293 ⟶ 273 lerroa:
urratzen duen airea berehala elkartzen da
eta ez dago haren nondik norakoa jakiterik.
13 Berdin‑berdinBerdin-berdin gu ere: jaio orduko desagertu
eta ez dugu atzean bertute‑arrastorikbertute-arrastorik ere utzi,
gaiztakerian ahitu ditugu indarrak».
<br/>Zintzoen etorkizun distiratsua eta gaizkileen zigorra
 
14 Fedegabearen itxaropena haizeak daraman hautsaren antzeko
da,
haize erauntsiak eramaniko elur‑bisutsarenelur-bisutsaren antzeko;
kea haizetan bezala desagertzen da,
gau bateko ostalariaren oroitzapena bezala.
15 Zintzoak betiko bizi dira;
Jaunak ematen die beren saria
eta Goi‑goikoaGoi-goikoa arduratzen da beraietaz.
16 Horregatik, Jaunaren eskutik hartuko dute
errege‑koroaerrege-koroa ohoretsua, diadema ederra;
hark bere eskuaz gerizatuko baititu,
bere besoaz estaliko, babeskiaz bezala.
328 ⟶ 306 lerroa:
Horrela, maltzurkeriak mundu osoa erraustuko du,
bidegabekeriak ahaltsuen tronuak irauliko.
Entzun, erregeok
<br/>Gobernariei deia (6,1‑21)
<br/>Entzun, erregeok
 
== 6. atala ==
6,1 Entzun, beraz, erregeok, eta ulertu;
1 Entzun, beraz, erregeok, eta ulertu;
ikasi, munduko bazter guztietako agintariok.
2 Jarri arreta, zuek, jendetza handiak gobernatzen dituzuenok
eta herri ugari menpean izateaz harrotzen zaretenok.
3 Jaunarengandik datorkizue boterea,
Goi‑goikoarengandikGoi-goikoarengandik agintea,
eta berak aztertuko ditu zuen egintzak
eta ikertuko zuen egitasmoak;
358 ⟶ 336 lerroa:
11 Beraz, izan nire hitzen egarri,
bila itzazue irrikaz eta hartuko duzue heziketa.
<br/>Jakinduriak erregetzara darama
 
12 Argitsua da jakinduria, itzalezina haren distira.
Nekerik gabe ikusten dute maite dutenek,
365 ⟶ 341 lerroa:
13 Beraren irrikaz daudenei
aurrea hartzen die eta bere burua ezagutarazten.
14 Haren bila goiz‑goizetikgoiz-goizetik doanak ez du nekatu beharrik
izango,
ate ondoan aurkituko baitu eseria.
371 ⟶ 347 lerroa:
hargatik gauak beilan ematen dituena laster izango da kezkarik
gabe,
16 zeren eta jakinduria bera ibiltzen baita harat‑honatharat-honat
beraren duin direnen bila;
onginahiz agertzen zaie bidean
380 ⟶ 356 lerroa:
haren legeak betetzea hilezkortasuna ziurtatzea,
19 eta hilezkortasunak Jainkoarengana hurbilarazten du.
20 Honela, jakinduriaren egarriak erregetzara darama*.
21 Beraz, zuek, herrietako erregeok,
errege‑aulkierrege-aulki eta aginte‑makilakaginte-makilak atsegin badituzue,
ohoratu jakinduria, eta betiko izango zarete errege.
Salomonen hitzaldia == . atala ==
<br/>JAKINDURIAREN LAUDORIOA (6,22‑‑9,18)
<br/>Salomonen hitzaldia (6,22‑‑8,21)
<br/>Sarrera
 
22 Baina zer da jakinduria eta non du jatorria?
Azalduko dizuet, ezer ezkutuan utzi gabe.
Bere izatearen hasieraraino* jo
eta argi eta garbi ezagutaraziko dut;
ez naiz, ez, egiatik desbideratuko.
23 Ez dut horretan inbidia zitalez jokatuko,
honek ez baitu zerikusirik jakinduriarekin.
24 Jakitun‑ugaritasunaJakitun-ugaritasuna munduarentzat osasun,
eta errege zuhurra herriarentzat ongizate.
25 Beraz, onar ezazue nire irakaspena
eta izango duzue probetxurik.
== 7. atala ==
<br/>Salomon, gizaki hilkorra beste guztiak bezalaxe
1 Ni neu ere gizaki hilkorra naiz, guztiak bezalaxe,
 
7,1 Ni neu ere* gizaki hilkorra naiz, guztiak bezalaxe,
buztinaz eratutako lehen gizakiaren ondorengoa.
Amaren sabelean izan nintzen haragitan moldeatua,
2 eta bederatzi hilabetez* odoletan eratu nintzen,
gizonaren hazitik eta amodioaren atseginetik sortua.
3 Nik ere, jaio ondoren, guztion airea arnastu nuen
413 ⟶ 386 lerroa:
6 Guztiontzat bide bat bakarra dago munduan sartzeko nahiz
irteteko.
<br/>Jakinduria, ondasun guztietan onena
 
7 Horregatik, otoitz egin eta zuhurtzia eman zidan Jainkoak,
berari dei egin eta jakinduriaren espiritua iritsi zitzaidan.
8 Errege‑aulkiErrege-aulki eta aginte‑makilaaginte-makila baino nahiago izan nuen;
haren aldean, aberastasuna ezereztzat jo nuen;
9 harribitxirik preziatuenarekin ere ez nuen parekatu,
munduko urre guztia, haren aldean, hondar‑apurhondar-apur bat besterik
ez,
eta zilarrak, haren aurrean, lokatza dirudi.
432 ⟶ 403 lerroa:
jakinduriak ekarriak baitira,
nahiz eta ez jakin berak sortuak zirela.
<br/>Jakinduria, ondasun moral eta kulturalen iturri
 
13 Xumeki ikasi nuen jakinduria, damurik gabe banatzen dut;
ez ditut haren aberastasunak neuretzat bakarrik gordetzen,
446 ⟶ 415 lerroa:
bai eta zuhurtzia eta lanerako trebetasuna ere.
17 Berak eman dit errealitatearen benetako ezagutza
munduaren egitura eta elementuen jarduera* jakiteko:
18 denboraldien hasiera, erdikoa eta azkena,
eguzkiaren gorabeherak eta urtaro‑aldaketakurtaro-aldaketak,
19 urtegaraiak eta astroen posizioak,
20 animalien izaera eta basapiztien portaera,
espirituen* eragina eta gizakien gogoetak,
landare‑motaklandare-motak eta sustraien gaitasunak.
21 Dena ezagutzen dut, ezkutukoa nahiz agerikoa,
jakinduriak, guztiaren egileak, irakatsi baitit.
<br/>Zer‑nolakoa den jakinduria
 
22 Jakinduria espiritu adimentsu eta santua da,
bakarra, jarduera anitzekoa, fina,
475 ⟶ 442 lerroa:
haren ontasunaren irudia.
27 Bakarra izanda ere, dena dezake;
bera aldatu gabe, den‑denaden-dena eraberritzen du;
mendetan zehar, jende santuaren baitan sartzen da,
eta Jainkoaren adiskide eta profeta egiten ditu.
486 ⟶ 453 lerroa:
baina jakinduriari gaiztakeriak ezin inoiz gaina hartu.
 
== 8. atala ==
8,1 Munduaren mutur batetik besteraino hedatzen da indartsu
1 Munduaren mutur batetik besteraino hedatzen da indartsu
eta ezin hobeto gobernatzen du den‑dena.
eta ezin hobeto gobernatzen du den-dena.
<br/>Ondasun desiragarri oro du jakinduriak
 
2 Gaztetandik maitatu eta bilatu izan dut jakinduria,
eta neure emazte egin nahi izan dut,
505 ⟶ 471 lerroa:
Bada, jakizu beraren fruitu direla bertuteak:
berak irakasten ditu neurritasuna eta zuhurtzia,
zuzentasuna eta sendotasuna*;
ezer ez da bizitzan hauek baino onuragarriago.
8 Esperientzia luzea irrikatzen duzula?
511 ⟶ 477 lerroa:
asmatzen,
esaera zaharrak argitu eta enigmak ebazten ditu;
aurrez ezagutu ditu natur zantzu eta gertaera harrigarriak*,
historiako aro eta garaien atarramendua.
9 Beraz, neure bizilaguntzat hartzea erabaki nuen,
bai bainekien aholku onak emango zizkidala,
eta kezka eta atsekabealdietan adorea.
<br/>Jakinduria zintzoaren bizilagunik onena
 
10 Esaten nuen neure baitan:
«Berari esker, ospea izango dut jendartean
eta, gazte naizen arren, begirunea herri‑kontseiluanherri-kontseiluan.
11 Epaietan dudan zorroztasunaz ohartuko dira
eta agintariek ere miretsiko naute*.
12 Isilik banago, zain egongo zaizkit;
hitz egiten badut, adi‑adiadi-adi entzungo;
nire hitzaldia luzatzen bada, mutu geldituko mirespenez.
13 Berari esker hilezkortasuna izango dut
537 ⟶ 501 lerroa:
ez eta atsekaberik ere harekin bizitzean,
atsegina eta poza baizik».
<br/>Jakinduria Jainkoaren dohaina
 
17 Gogoeta hauek neure baitan eginez ulertu nuen
jakinduriarekin ahaidetzeak hilezkortasuna dakarrela,
549 ⟶ 511 lerroa:
eta arima ona egokitu zitzaidan;
20 edo, hobeto esanda, ona nintzelako,
gorputz akasgabe batean sartu nintzen*.
21 Baina Jainkoak emanda ez bazen
ez nuela jakinduria neureganatuko jakinik
‑‑eta--eta dohain hori norengandik zetorren jakitea bera ere
bazen zuhurtziaren adierazgarri‑‑adierazgarri--,
Jainkoarengana itzuli eta erregutu egin nion.
Honela esan nion bihotz‑bihotzezbihotz-bihotzez:
Jakinduriarik gabe gizakia ez da ezer
<br/>Salomonen otoitza* (9,1‑18)
<br/>Jakinduriarik gabe gizakia ez da ezer
 
== 9. atala ==
9,1 «Arbasoen Jainko eta Jaun errukiorra,
1 «Arbasoen Jainko eta Jaun errukiorra,
zeure hitzez gauza guztiak egin
2 eta zeure jakinduriaz gizakia eratu zenuen,
566 ⟶ 528 lerroa:
eta leialtasunez justizia egin zezan;
4 emadazu jakinduria, zure ondoan errege dena,
eta ez nazazu ken zeure seme‑alabenseme-alaben artetik.
5 Zeure zerbitzari nauzu, zeure zerbitzari apal,
gizon gaixo eta bizitza laburrekoa,
572 ⟶ 534 lerroa:
6 Bestalde, gizakirik prestuena ere
ez da ezer zuregandik datorren jakinduriarik gabe.
7 «Zuk aukeratu nauzu zeure herriaren errege,
<br/>Bidali jakinduria zerutik
zeure seme-alaben gobernari;
 
7 «Zuk aukeratu nauzu* zeure herriaren errege,
zeure seme‑alaben gobernari;
8 zuk agindu zenidan zure mendi santuan tenplua
eta bizileku duzun hirian aldarea eraikitzeko,
hasieratik prestaturiko santutegiaren antzekoa*.
9 Zurekin dago jakinduria,
zure egite guztiak ezagutzen dituena,
594 ⟶ 554 lerroa:
justiziaz gobernatuko dut zure herria
eta aitaren tronuaren duin izango naiz.
<br/>Jakinduria eta Jainkoaren asmoak
 
13 «Zein gizakik ezagutuko du Jainkoaren asmoa?
Nork ulertuko Jaunak nahi duena?
601 ⟶ 559 lerroa:
gure ideiak ziurtasun gabeak.
15 Gure gorputz galkorra arimarentzat zama da,
lurrezko etxola* honek berez kezkati den espiritua nekarazten
du.
16 Nekez igartzen diegu lurrekoei
612 ⟶ 570 lerroa:
horrela ikasi zuten zer duzun atsegin,
eta jakinduriaren bidez salbatu ziren».
Adamengandik Moisesenganaino,
<br/>JAINKOAREN JUSTIZIA HISTORIAN AGERTUA (10,1‑‑19,21)
salbamena jakinduriaren bitartez == . atala ==
<br/>Adamengandik Moisesenganaino,
salbamena jakinduriaren bitartez (10,1‑‑11,1)
<br/>Adamengandik Noerenganaino
 
== 10. atala ==
10,1 Jakinduriak babestu zuen munduaren aita,
1 Jakinduriak babestu zuen munduaren aita,
sortua izan eta bakarrik zegoenean;
gero, bekatutik atera zuen
2 eta gauza guztiak menperatzeko ahalmena eman.
 
3 Gaizkilea*, bere suminean, aldendu egin zen jakinduriatik
eta, amorruz anaia hilez, bere burua hondatu zuen.
4 Haren erruz, uholdeak estali zuen lurra,
baina jakinduriak salbatu zuen berriro,
zintzoa zurezko ontzitxo kaxkarrean gidatuz.
<br/>Abraham eta Lot
 
5 Nazioak gaizkian bat etorri eta nahastu zirenean,
jakinduriak begiz jo zuen zintzoa,
640 ⟶ 595 lerroa:
hor da oraindik lur idorra ketan,
garaiz aurretik fruitua galtzen duten arbolekin,
bai eta gatzezko zutabea ere, arima sinesgabearen oroigarri*.
8 Jende hark, jakinduria baztertu zuelako,
ongia bereizteko gaitasuna galtzeaz gainera,
647 ⟶ 602 lerroa:
9 Bere zerbitzariak, ordea, estualdi guztietatik libratu
zituen jakinduriak.
<br/>Jakob eta Jose
 
10 Anaiaren suminetik ihesi zebilen zintzoa
bide erosotik gidatu zuen jakinduriak;
Jainkoaren erregetza erakutsi zion
eta errealitate santuak* ezagutzera eman;
arrakasta eman zion bere nekeetan
eta lanaren emaitzak ugaldu;
663 ⟶ 616 lerroa:
zezan.
 
13 Saldua zuten gizon zintzoa* ez zuen bertan behera utzi
jakinduriak,
baizik eta bekatuan erortzetik libratu zuen;
14 berarekin jaitsi zen putzura
eta ez zuen ahaztuta utzi presondegian;
azkenik, errege‑makilaerrege-makila eskuratu zion
eta menpean eduki zutenen gain agintea eman;
argira atera zituen iraindu zutenen gezurrak
eta betiko ospea eman zion berari.
<br/>Israel herria eta Moises
 
15 Herri santua, askazi akasgabea,
nazio zapaltzaileagandik askatu zuen jakinduriak.
16 Jaunaren zerbitzariaren barnera sartu
eta errege beldurgarriei aurre egin zien
mirari eta egintza harrigarrien bidez*.
17 Beren nekeen saria eman zien santuei
eta bide miresgarrian zehar gidatu zituen;
haien gerizpe izan zen egunez
eta izarren distira gauez*.
18 Itsaso Gorria zeharkarazi zien,
ur handien artetik eramanez;
691 ⟶ 642 lerroa:
zure indar garailea aho batez ospatuz.
21 Izan ere, jakinduriak hitz eragin zien mutuei,
argi eta garbi mintzarazi haurtxoei ere*.
 
== 11. atala ==
11,1 Arrakasta eman zien israeldarrei zeregin guztietan
1 Arrakasta eman zien israeldarrei zeregin guztietan
profeta santu* baten bidez.
profeta santu baten bidez.
<br/>Jainkoaren epaia historiaz:
 
irteerari buruzko gogoetak (11,2‑‑19,21)
Jainkoaren epaia historiaz:
<br/>Sarrera
irteerari buruzko gogoetak == . atala ==
 
2 Biziezineko basamortua zeharkatu zuten
705 ⟶ 657 lerroa:
4 Israeldarrek, egarri zirela, dei egin zizuten, Jauna;
orduan, ura eman zenien harkaitz latz batetik,
egarriarentzako erremedioa harri gogorretik*.
<br/>Printzipio nagusia
 
5 Horrela, etsaiak zigortzeko erabilitako gauza bera,
beraien mesederako gertatu zen estualdian*.
<br/>Harkaitzetik ura. Niloko ur odoltsuak
 
6 Inoiz agortzen ez zen ibaiko urak odol zikinez lohitu
zenituen,
7 israeldar jaioberriak hiltzeko egiptoarrek emaniko
aginduaren zigortzat*;
zeuretarrei, berriz, ustekabean, ura ugari eman zenien;
8 baina aurrez egarria jasanarazi zenien,
beraien etsaiak nola zigortu zenituen erakusteko*.
9 Izan ere, zeuretarrei probaren bat ezartzen zenienean
‑‑eta--eta proba hori errukiz zentzarazteko zen‑‑zen--,
jakinarazten zenien fedegabeek zer‑nolakozer-nolako oinazeak jasan
zituzten,
hauek zeure suminez epaitu zenituenean;
727 ⟶ 675 lerroa:
zenituen zeuretarrak,
baina errege errukigabeak bezala aztertu eta kondenatu
zenituen besteak*.
11 Israeldarrengandik urruti nahiz hurbil,
era berean sufritzen zuten egiptoarrek.
12 Izan ere, tristura bikoitzak* hartu zituen,
eta gertaturikoaz oroituz intzirika egiten zuten;
13 zeren eta, beraien kontra zigortzat erabilitakoa
737 ⟶ 685 lerroa:
14 Behinola bertan behera utzi eta isekaz baztertu zuten
Moises hark,
azkenean, gertatuak gertatu*, txundituta utzi zituen,
zintzoek ez bezalako egarria jasan behar izan baitzuten.
<br/>Jainkoaren neurritasuna egiptoarrak zigortzean
 
15 Egiptoarrak, beren pentsaera gaizto eta zentzugabeak
desbideraturik,
746 ⟶ 692 lerroa:
iritsi zirenez,
zeuk ere adimengabeko animalia ugari bidaliz zigortu
zenituen*,
16 jakin zezaten, zeren bidez bekatu egin,
haren bidez hartzen dela zigorra.
17 Zure esku ahalguztidunak,
ekai eragabetik* mundua sortu zuenak,
edozein bitarteko erabil zezakeen haiek zigortzeko;
adibidez, hartz edo lehoi basatiak ugari,
18 edo munstro ezezagun sortuberriak;
munstro amorratu horiek su‑arnasasu-arnasa bota,
kiratsa barreiatu
eta begietatik txinpart beldurgarriak jaurtikiko zituzketen;
769 ⟶ 715 lerroa:
22 Mundu osoa zure aurrean
balantza alde batera okertzen duen izpitxoa da,
lurrean pausatzen den goizeko ihintz‑tantaihintz-tanta.
23 Guztiez duzu errukia, dena baitezakezu,
eta gizakien bekatuei ezikusi egiten diezu,
781 ⟶ 727 lerroa:
zureak baitira, bizia maite duzun Jaun horrenak,
 
== 12. atala ==
12,1 eta zure espiritu hilezkorra guztiengan dago.
1 eta zure espiritu hilezkorra guztiengan dago.
2 Horregatik, pixkanaka‑pixkanaka zentzarazten dituzu
2 Horregatik, pixkanaka-pixkanaka zentzarazten dituzu
errudunak,
zertan bekatu egiten duten gogoraraziz zuzentzen dituzu,
gaizkitik urrundu eta zuregan sinets dezaten, Jauna.
<br/>Jainkoaren neurritasuna kanaandarrekin
 
3 Horrela jokatu zenuen zeure lur santuko antzinako
biztanleekin* ere;
4 gorroto izan zenien beren jokaera ezin higuingarriagoagatik:
aztikeria eta errito gaitzesgarriak zituzten,
5 ankerki sakrifikatzen zituzten haurrak
eta oturuntzak egiten giza haragi eta odolez*;
ezkutuko erlijio‑elkarteetakoerlijio-elkarteetako partaide haiek,
6 umetxo babesgabeen guraso hiltzaile haiek,
gure arbasoen bidez suntsitzea erabaki zenuen,
7 guztien artean estimatuena duzun lurralde honek
bertan bizitzeko duin ziren Jainkoaren seme‑alabenseme-alaben herria har
zezan.
8 Baina haiekin ere, gizakiak zirenez,
804 ⟶ 749 lerroa:
eta, zure gudarostearen abanguardia gisa,
liztorrak bidali zenizkien,
pixkanaka‑pixkanakapixkanaka-pixkanaka baizik ez suntsitzeko.
9 Erraza zen zuretzat fedegabeak zintzoen esku uztea
edo basapiztien edo agindu zorrotz baten bidez
bat-batean suntsitzea;
10 baina, pixkanaka‑pixkanakapixkanaka-pixkanaka zigortuz,
bihozberritzeko aukera eman zenien,
zuk ongi jakin arren jatorri gaiztokoak zirela,
berezkoa zutela txarkeria,
eta ez zela sekula haien pentsaera aldatuko,
11 hasiera‑hasieratikhasiera-hasieratik baitzen arraza madarikatua*.
Haien bekatuak zigorgabe utzi bazenituen,
ez zen inoren beldur zinelako izan.
834 ⟶ 779 lerroa:
zeure indarra sentiarazten diezu,
eta, nahiz eta botere hori aitortu,
ausarkeriaz jokatzen dutenak erruduntzat uzten dituzu*.
18 Baina zuk, zeure indarraren nagusi horrek,
neurritasunez epaitzen gaituzu
eta bihozberatasun handiz gobernatzen;
zeure esku duzu nahi duzunean indarraz baliatzea.
<br/>Jainkoaren neurritasunaren irakaspena
 
19 Horrela jokatuz erakutsi diozu zeure herriari
zintzoak gizakiaren adiskide izan behar duela;
bekatariei bihozberritzeko aukera emanez,
itxaropenez bete dituzu zeure seme‑alabakseme-alabak.
20 Zeure seme‑alabenseme-alaben etsaiak, heriotza merezi zutenak,
begiramen eta bihozberatasun handiz zigortu badituzu,
horrela gaizkitik aldentzeko astia eta egokiera emanez,
21 are kontu handiagoz epaitu dituzu zeure seme‑alabakseme-alabak,
berauen gurasoei, zin eta itun bidez, promes ederrak egin
zenizkielarik.
22 Horrela, neurritasunez* etsaiak zigortuz,
eskarmentua eman diguzu,
geuk epaitzean, zure ontasuna kontuan izan dezagun;
871 ⟶ 814 lerroa:
horregatik, begiak ireki eta aitortu beharra izan zuten
lehen onartu nahi ez zutena zela benetako Jainkoa.
Horregatik jausi zitzaien gainera zigorrik nagusiena*.
Natura kultugai
<br/>Jentil‑herrien idolatriaren aurka*
<br/>Natura kultugai
 
== 13. atala ==
13,1 Hutsaren hurrengo dira Jainkoa ezagutu ez dutenak:
1 Hutsaren hurrengo dira Jainkoa ezagutu ez dutenak:
ez dira gai izan, begi aurrean dauden gauza onen bidez,
Badena ezagutzeko,
900 ⟶ 843 lerroa:
hain baita ederra ikusten dutena!
8 Halaz guztiz, horiek ere ez dira guztiz desenkusagarri.
9 Zeren eta munduaren barne‑egiturabarne-egitura ezagutzeko bezain jakintsu
izan badira,
nola ez dute munduaren Jauna lehenago aurkitu?
<br/>Arotza eta egurrezko idoloak
 
10 Dohakabeak, ordea, gauza bizigabeetan itxaropena jarri
eta giza eskuen egintzak jainkotzat hartu dituztenak:
932 ⟶ 873 lerroa:
bai baitaki ezin dela bere kasa baliatu,
irudi hutsa izanik, laguntza behar duela.
17 Baina bere ondasun, ezkontza edo seme‑alabenseme-alaben alde
erregutzen dionean,
ez da lotsaz gorritzen bizigabeko gauza bati eskariak
943 ⟶ 884 lerroa:
eginbeharretan arrakasta izateko,
indarrik ez duten eskuei eskatzen die indarra.
== 14. atala ==
<br/>Jaunak salbatzen du, ez egur‑puska batek
1 Beste batek, itsaso haserrea zeharkatzeko asmoz
 
14,1 Beste batek, itsaso haserrea zeharkatzeko asmoz
ontziratzeko dagoela,
erabiliko duen ontzia baino hauskorragoa den egur‑zatiariegur-zatiari dei
egiten dio.
2 Irabazi‑goseakIrabazi-goseak asmatu zuen ontzia
eta artisauaren trebeziak eraiki.
3 Baina zure probidentzia da, oi Aita, gidatzen duena;
963 ⟶ 903 lerroa:
ontzixka batean babestu zen munduaren itxaropena,
eta, zure eskua gidari, bizitzaren hazia utzi zuen
etorkizunerako*.
7 Bedeinkatua salbamen‑bidesalbamen-bide bihurtzen den egurra;
8 baina madarikatuak giza eskuz eginiko idoloa eta beronen
egilea:
972 ⟶ 912 lerroa:
fedegabea eta sasijainkoekiko haren zaletasuna,
10 eta era berean zigortuko egintza eta egilea.
11 Horregatik, jentil-herrietako idoloei ere kontuak eskatuko
<br/>Idoloak gizakien asmakizun
 
11 Horregatik, jentil‑herrietako idoloei ere kontuak eskatuko
zaizkie,
Jainkoak egindakoen artean higuingarri baitira,
980 ⟶ 918 lerroa:
zentzugabeen oinetarako lakio.
12 Idoloak egiteko asmoa izan zen Jainkoarekiko
desleialtasunaren* hasiera,
berorien asmakuntzak gaiztotu zuen gizakion jokaera;
13 hasieran ez baitzegoen idolorik,
986 ⟶ 924 lerroa:
14 Gizakien hutsalkeriagatik sartu ziren munduan;
horregatik, erabakia dago horien bat-bateko amaiera.
<br/>Idoloak nola sortu diren
 
15 Aita batek, bere haurraren heriotza goiztiarragatik
atsekabeturik,
1.003 ⟶ 939 lerroa:
urruti zegoena bertan balego bezala lausengatzeko.
18 Ezagutzen ez zutenen artean ere kultu hori hedatzeko,
artistaren ospe‑nahiakospe-nahiak ere izan zuen eraginik;
19 honek, erregeari atsegin eman nahirik,
eredua trebeki behartzen zuen, itxura ederragotzeko;
1.011 ⟶ 947 lerroa:
21 Hau tranpa gertatu zen gizartearentzat;
izan ere, zoritxarraren edo boterearen menpe zeuden gizakiek
harriari eta egurrari eman baitzieten esanezina den izena*.
<br/>Idolatriaren ondorioak
 
22 Jainkoaren ezagutzari buruz huts egitea ez dute aski,
baizik eta, ezjakintasunak eragindako borroka bizian
1.026 ⟶ 960 lerroa:
edo, adulterio eginez, elkar atsekabetzeko.
25 Erabateko nahaspila da dena:
odol‑isurketaodol-isurketa eta hilketa, lapurreta eta iruzurra,
ustelkeria, desleialkeria, gizarte‑gatazkakgizarte-gatazkak, zinausteak,
26 balore‑nahasketabalore-nahasketa, esker ona baztertzea,
arimen kutsadura, sexu‑perbertsioaksexu-perbertsioak,
ezkon‑desordenakezkon-desordenak, adulterioa eta lizunkeriak.
27 Izendaezineko idoloen kultua baita
gaitz ororen hasiera, zergatia eta jomuga;
1.045 ⟶ 979 lerroa:
dutelako.
31 Gaizkileen hutsegiteak zigortuko dituena ez da izango
zin‑egiteetanzin-egiteetan lekukotzat hartutako idoloen ahalmena,
baizik eta bekatarien aurkako justizia.
== 15. atala ==
<br/>Egiazko Jainkoari deia
1 Baina zu, gure Jainko, ona eta leiala zara,
 
15,1 Baina zu, gure Jainko, ona eta leiala zara,
eramanpen handikoa eta unibertsoa errukiz gobernatzen duena.
2 Bekatu eginda ere, zureak gara,
1.059 ⟶ 992 lerroa:
4 Gu ez gaitu desbideratu gizakiak asmatutako arte maltzurrak,
ez eta pintatzaileen alferreko lanak ere
‑‑kolore--kolore anitzez nabarturiko irudiek‑‑irudiek--;
5 berauen ikuskizunak zentzugabearen grina pizten du,
idolo hilaren arnasgabeko irudia irrikatzen duelarik.
6 Gaizkiaren zale eta itxaropen baliogabe horien duin dira,
bai idoloen egileak, bai miretsi eta gurtzen dituztenak ere.
<br/>Eltzegilea eta buztinezko idoloak
 
7 Eltzegilea buztin biguna lantzen saiatzen da
eta eguneroko premietarako ontziak moldeatzen ditu;
1.087 ⟶ 1.018 lerroa:
11 ez baitu aitortzen bera moldeatu duena,
arima eragilea jarri
eta bizi‑espirituabizi-espiritua barneratu diona;
12 baizik eta bizitza jolastzat jotzen du,
munduko aldia dirua egiteko azokatzat:
1.094 ⟶ 1.025 lerroa:
13 Inork baino hobeto daki berak bekatu egin duela,
bai ontzi hauskorrak, bai jainkoen irudiak lurrez egitean.
<br/>Egiptoarren orotariko idolatria eta animalien gurtza
 
14 Jauna, zure herria zapaldu zuten etsaiak
zentzugabe dira denak,
umetxo baten arima baino errukarriagoak.
15 Jentil‑herrienJentil-herrien idolo guztiak hartu dituzte jainkotzat;
idolo horiek ezin dira baliatu,
ez begiez ikusteko,
1.107 ⟶ 1.036 lerroa:
eta oinak alferrikako dituzte ibiltzeko.
16 Izan ere, gizakiak egin ditu,
bizi‑arnasabizi-arnasa maileguan hartua duen gizakiak;
eta gizakiak ezin du egin
ez eta bere antzeko jainkorik ere*.
17 Hilkorra izanik, gauza hilkorrak bakarrik egin ditzake bere
esku gaiztoez.
1.118 ⟶ 1.047 lerroa:
19 ez dute inolako edertasunik ere,
beste animalia batzuk bezala erakargarri bihur ditzakeenik;
Jainkoaren onespen eta bedeinkaziorik gabe gelditu dira*.
== 16. atala ==
<br/>Animalien izurria eta galeperrak
1 Horregatik, antzerako animalien bidez
 
16,1 Horregatik, antzerako animalien bidez
eman zenien egiptoarrei merezitako zigorra,
eta piztia ugariren bidez* oinazetu zenituen.
2 Baina zeure herriari, Jauna, zigorraren ordez mesede egin
zenion:
1.129 ⟶ 1.057 lerroa:
ezohiko elikagaia prestatu zenion: galeperrak.
3 Horrela, oso gose izan arren,
Jainkoak kontra bidalitako piztien itxura nazkagarriagatik*
egiptoarrek jateko gogoa zeharo galtzen zuten bitartean,
zure herrikoek, gosealdi labur baten ondoren,
ezohiko elikagaia hartu zuten.
4 Bidezkoa zen zapaltzaileek gosete gorria jasatea,
eta zure herrikoek, berriz, etsaiek zer‑nolakozer-nolako oinazea izan
zuten ulertzeko adinakoa.
<br/>Sugeen hozkadak eta larrapoteen izurria
 
5 Piztia amorratu eta beldurgarriak zuretarren gain jausi
eta suge makurren hozkadaz hiltzen zirenean ere,
ez zuen zure haserreak azkenera arte iraun.
6 Eskarmentu gisa aldi labur batez izutu zenituen,
baina bazuten salbazio‑ikursalbazio-ikur bat ere*,
legearen agindua oroitarazten ziena:
7 harengana itzultzen zena onik ateratzen zen,
1.152 ⟶ 1.078 lerroa:
bizirik jarraitzeko sendagairik aurkitu gabe,
ongi merezia baitzuten halako zigorra;
10 zure seme‑alabakseme-alabak, ordea,
suge pozoitsuen hortzek ere ezin izan zituzten hil,
zeure errukiaz lagundu eta sendatu baitzenituen;
1.166 ⟶ 1.092 lerroa:
ezin du itzularazi joan den arnasa,
ez eta askatu ere Hilen Egoitzan preso dagoen arima.
<br/>Suaren epaia eta zeruko ogia
 
15 Ezinezkoa da zure ahalmenari ihes egitea.
16 Ezagutu nahi ez zintuzten fedegabeak
1.175 ⟶ 1.099 lerroa:
eta suak irentsi;
17 eta harrigarriena:
dena itzaltzen duen uraz, sua indartu egiten zen*,
naturak zintzoen alde jokatzen baitu.
18 Batzuetan sugarrak baretu egiten ziren
fedegabeen kontra bidalitako animaliak* ez erretzeko;
horrela, haiek ikusiz, kontura zitezen
Jainkoaren epaia zela pertsegitzen zituena;
1.184 ⟶ 1.108 lerroa:
suak berez duena baino indar handiagoa hartzen zuten sugarrek,
lurralde bidegabe hartako uztak suntsitzeko.
20 Zeure herria, ordea, aingeruen ogiaz* janaritu zenuen;
hark nekatu beharrik izan gabe,
aurrez prestaturiko ogia eman zenion zerutik,
zapore askotakoa, guztientzat atsegingarria.
21 Zure elikagai honek zeure seme‑alabenganakoseme-alabenganako
duzun gozotasuna azaltzen zuen,
jaten zuenaren gurarira egokitzen baitzen,
eta bakoitzak zer nahi, hura bihurtzen.
22 Elurraren edo izotzaren antzeko* izan arren,
urtu gabe jasaten zuen sua.
Horrela ulertu behar zuten israeldarrek
1.198 ⟶ 1.122 lerroa:
etsaien uztak suntsitzen zituela;
23 baina su berberak zintzoak janaritu zituela,
berezko suntsipen‑indarrasuntsipen-indarra ahaztuz.
<br/>Kreazioa Jaunaren zerbitzura
 
24 Kreazioa zure, beraren egile zaren horren, zerbitzura dago:
uztaia bezala teinkatzen da bidegabeak zigortzeko,
1.207 ⟶ 1.129 lerroa:
denak elikatzen zituen zure dohainaren zerbitzura zegoen,
beharrean zirenak, nor bere gurariaren arabera, janarituz.
26 Horrela erakusten zenien, Jauna, zeure seme‑alabaseme-alaba maiteei,
ez direla lurreko emaitzak gizakia elikatzen dutenak,
baizik eta zure hitzak mantentzen dituela zuregan sinesten
dutenak.
27 Suak suntsitzen ez zuen janari hura
eguzki‑izpieguzki-izpi labur batek urtzen zuen;
28 horrela, argi uzteko
eguzkia baino lehen jaiki behar dela zuri eskerrak ematera
1.219 ⟶ 1.141 lerroa:
urtuko da,
eta ezertarako behar ez den urak bezala ihes egingo.
Ilunpea egiptoarrentzat
<br/>Ilunpeen izurritea eta su‑adarra*
<br/>Ilunpea egiptoarrentzat
 
== 17. atala ==
17,1 Handiak eta azalgaitzak dira zure erabakiak;
1 Handiak eta azalgaitzak dira zure erabakiak;
horregatik desbideratu izan dira hezigabeak.
2 Gaizkileek nazio santua menperatua zutela uste zuten,
1.243 ⟶ 1.165 lerroa:
are lazgarriagoa iruditzen zitzaien ikusten zutena.
7 Aztikeriaren trikimailuek ere porrot egin zuten,
eta lotsagarriro gezurtatua gelditu zen haren jakintza‑ospeajakintza-ospea.
8 Barne‑gaixorikBarne-gaixorik zeudenen beldurra eta larriak uxatzen
saiatzen zirenak berak
jartzen ziren gaixo, kezka barregarrien menpe.
9 Larritzeko eta beldurtzeko inolako motiborik gabe ere,
piztien hanka‑hotsekhanka-hotsek eta sugeen ziztuek asaldaturik,
10 izuaren izuz lur jota gelditzen ziren,
eta ezinbesteko aireari begiratzen ere ez ziren ausartzen.
1.262 ⟶ 1.184 lerroa:
14 Herio Leize geldoaren barrunbeetatik sorturiko gau benetan
geldo hartan,
loaldi berean murgildurik zeuden*;
15 batetik, mamu itxuragabeek pertsegitzen zituzten
eta, bestetik, mugiezinik gelditzen ziren bihotz‑hildutabihotz-hilduta,
bat-bateko eta ustekabeko beldurrak hartu baitzituen.
16 Egoera hartan eroritako edonor
1.273 ⟶ 1.195 lerroa:
ustekabean harrapatuta, ezinbesteko patua jasaten zuen,
18 denak baitzeuden iluntasunaren kate berberaz loturik.
Haizearen ziztu‑hotsakziztu-hotsak,
txorien kantu eztiak adar hostotsuetan,
uraren doinu etengabeak bere isuri oldartsuan,
1.287 ⟶ 1.209 lerroa:
hildakoan hartuko zituen ilunpearen irudi;
halere, beren buruak zituzten haiek ilunpeak baino astunago.
== 18. atala ==
<br/>Argia israeldarrentzat
1 Zure santuek, ordea, oso argitasun handia zuten.
 
18,1 Zure santuek, ordea, oso argitasun handia zuten.
Baina egiptoarrek ez zituzten ikusten,
entzuten zieten arren,
1.296 ⟶ 1.217 lerroa:
2 eskerrak eman zizkieten, hartutako tratu txarraz ez
mendekatzeagatik,
eta barkamena eskatzen aurka izandako jarreragatik*.
3 Ilunpeen ordez, su‑adarra*su-adarra eman zenien zeuretarrei,
bidaia ezezagunean gidari izateko,
ibilbide ospetsu hartan kaltegabeko eguzki.
4 Besteek merezia zuten argigabe eta ilunpeen preso egotea,
zure seme‑alabakseme-alabak
‑‑itzaltzen--itzaltzen ez den argia, zure legea,
munduari eman behar ziotenak‑‑ziotenak--
preso eduki baitzituzten.
<br/>Egiptoarren lehenLehen-semeen heriotza eta israeldarren askapena
<br/>Lehen-semeen heriotza
 
5 Israeldarren arteko jaioberriak hiltzea erabaki zuten
1.313 ⟶ 1.233 lerroa:
zigortzeko, haur asko kendu zenizkien
eta beraiek ere, denak batera, ur oldartsuetan galdu.
6 Aurrez eman zitzaien gure arbasoei gau hartakoaren berri*,
sinetsi zituzten promesak sendoak zirela ikustean, adore izan
zezaten.
1.325 ⟶ 1.245 lerroa:
eta denek, aho batez, lege sakratu hau ezarri zuten:
aldi on nahiz txarretan elkarturik egongo zirela zintzoak.
Eta jada orduan, kantatzen zituzten arbasoen gorazarreak*.
10 Eta kantuei etsaien garrasi zakarrek egiten zieten
oihartzun,
1.332 ⟶ 1.252 lerroa:
11 zigor berbera jasaten zuen ugazabak eta esklaboak,
berdin sufritzen herri xeheak eta erregeak.
12 Guzti‑guztiekGuzti-guztiek zituzten hildakoak ugari,
heriotza‑moduheriotza-modu berberak jota.
Biziak ez ziren aski hildakoei lur emateko,
haien ondorengo onenak une batean galdu baitziren.
1.351 ⟶ 1.271 lerroa:
17 Orduan, bat-batean, amesgaizto izugarriek asaldatu zuten
jendea,
ustekabeko beldur‑ikarakbeldur-ikarak hartu;
18 han‑hemenkahan-hemenka lurrean, erdi hilik,
beren heriotzaren zergatia aitortzen zuten,
19 asaldatu zituzten amets haiek aurrez azaldu baitzieten,
beren zoritxarraren zergatia jakingabe hil ez zitezen.
<br/>Israeldarren askapena
 
20 Zintzoei ere heldu zitzaien heriotzaren proba
eta jendetza ugaria hil zen basamortuan,
baina Jaunaren suminak ez zuen luze iraun.
21 Izan ere, gizon akasgabe bat* bizkor atera zen zintzoen
defentsan,
bere ministeritzari zegozkion armak erabiliz:
1.378 ⟶ 1.296 lerroa:
arbasoen izen ospetsuak zeramatzan
harribitxien lau erreskadatan zizelkatuak
eta zure handitasunaren ezaugarria zuen buruko diademan*.
25 Hori ikustean, suntsitzaileak atzera egin zuen beldurrez;
horrela, Jaunaren suminaren proba bakar bat aski izan zen.
== 19. atala ==
<br/>Itsasoaren epaia egiptoarren kontra eta israeldarren alde
1 Baina fedegabeei azkeneraino eraso zien haserre
 
19,1 Baina fedegabeei azkeneraino eraso zien haserre
errukigabeak,
Jainkoak aurrez baitzekien zer egingo zuten haiek:
1.403 ⟶ 1.320 lerroa:
6 Izadi osoa, zure aginduei obedituz,
birmoldatua eta eraberritua izan zen,
zure seme‑alabakseme-alabak gaitz orotatik libre gordetzeko.
7 Hodeia azaldu zen kanpalekuari itzal egiten,
eta lehorra agertu aurrez ura zegoen lekuan:
1.414 ⟶ 1.331 lerroa:
arkumeak bezala saltoka,
zu, Jauna, askatu zenituen hori, goretsiz.
<br/>Egipto eta basamortuko oroitzapenak
 
10 Artean, gogoan zuten israeldarrek erbestealdian gertatua:
nola lurrak, animalien ordez, eltxoak sortu zituen;
nola ibaiak, arrainak eman ordez, igelak isuri zituen piloka*.
11 Geroago, txoriak sortzeko modu berria ikusi zuten,
jangurak eraginda janari atsegina eskatu zutenean,
12 galeperrak atera baitziren itsasotik, haiek asetzeko*.
<br/>Egiptoarrak eta sodomarrak
 
13 Zigorrak bekatarien gain jausi ziren,
aurrez tximista bortitzen bidez ohartuak izan zirelarik.
Ongi merezita sufritu zuten beren gaiztakeriagatik,
atzerritarrak* ankerki gorrotatu baitzituzten.
14 Sodomarrek ez zieten abegirik egin bisitari ezezagunei,
baina egiptoarrek esklabo bihurtu zituzten etorkin ongileak*.
15 Lehenengoek ere izango dute oraindik zigorra,
arrotza etsaitasunez hartu izateagatik;
16 baina egiptoarrek, arrotzen etorrera pozez ospatu
eta eskubide berberak aitortu ondoren,
esklabo‑lanetaraesklabo-lanetara behartu zituzten*;
17 horregatik jo zituen itsutasunak egiptoarrak ere,
Sodomakoak Lot zintzoaren atarian bezala:
ilun beltzean murgilduta*,
nor bere etxerako bidea aurkitu ezinik zebilen.
18 Munduaren osagaiek beren zereginak trukatu egin zituzten,
<br/>Munduaren osagaien eraldaketa
 
18 Munduaren osagaiek* beren zereginak trukatu egin zituzten,
harpa batean, tonalitate bat bera mantenduz,
nota ezberdinek melodia aldarazten duten bezala.
Hau garbi ikus daiteke, gertaturikoa aztertzen bada;
19 izan ere, izaki lurtarrak uretako bihurtzen ziren,
eta igeri egiten zutenak lehorreko*,
20 suak areagotu egiten zuen bere indarra uretan
eta urak ahaztu itzaltzeko duen gaitasuna.
21 Aitzitik, sugarrek ez zuten erretzen
beraien artetik igarotzen ziren abere ahulen haragirik,
ez eta nolabaiteko jainko‑janarijainko-janari hura* urtzen ere,
hain erraz urtzen den izotzaren antzeko izan arren.
<br/>Azkena: Gorazarrea
 
22 Gauza guztietan goretsi eta ohoratu zenuen zeure herria,
Jauna;
beti eta edonon, hutsik egin gabe, lagundu zenion*.
 
\z
</div>