Biblia/Lukas

←Markos

Biblia Lukas

Joan→

Itzulpena: Elizen Arteko Biblia taldea

1. atala

¹ Teofilo agurgarria, askok ekin diote gure artean izan diren gertakarien historia idazteari, ² hasieran begizko testigu eta gero berrionaren predikari izandakoek jakinarazi digutenaren arabera. ³ Neuri ere on iruditu zait dena bere harian zuretzat idaztea, hasieratik guztia zehatz-mehatz aztertu ondoren, ⁴ jaso dituzun iraskaspenak zeinen finkatuak dauden ikus dezazun.

⁵ Herodes Judeako erregearen garaian, bazen Zakarias zeritzan apaiz bat, Abiasen apaiz-sailekoa; haren emaztea, Elisabet, Aaronen ondorengoa zen. ⁶ Zintzoak ziren biak Jainkoaren aurrean, eta Jaunaren agindu eta legeak huts egin gabe betez bizi ziren. ⁷ Ez zuten haurrik, Elisabet agorra baitzen, eta urteetan aurreratuak biak.

⁸ Behin batean, Zakarias apaiz-zerbitzua egiten ari zen tenpluan Jainkoaren aurrean, bere apaiz-sailaren txanda baitzen. ⁹ Apaizen ohituren arabera, berari egokitu zitzaion Jaunaren santutegira sartzea intsentsua eskaintzeko. ¹⁰ Herri guztia kanpoan zegoen otoitzean, intsentsua eskaintzen zen bitartean. ¹¹ Hartan, Jaunaren aingeru bat azaldu zitzaion Zakariasi, intsentsu-aldarearen eskuinean zutik. ¹² Hura ikustean, ikaratu egin zen Zakarias eta beldurrak hartu zuen. ¹³ Baina aingeruak esan zion:

-Ez beldurtu, Zakarias, entzun du Jainkoak zure eskaria. Zeure emazte Elisabetek semea emango dizu eta Joan ipiniko diozu izena. ¹⁴ Pozez beteko zara, eta beste jende asko ere poztuko da haren jaiotzaz, ¹⁵ handia izango baita benetan Jaunaren aurrean. Ez du ardorik, ez pattarrik edango, eta amaren sabeletik bertatik Espiritu Santuaz beteko du Jainkoak. ¹⁶ Israeldar asko bihurtuko ditu beren Jainko Jaunarengana. ¹⁷ Eliasen espiritu eta ahalmenaz jantzirik, Jaunaren aurretik etorriko da, gurasoak eta seme-alabak elkarrekin baketzeko eta errebeldeak zintzoen senera bihurtzeko; horrela, prestatuko du herria Jauna onartzeko.

¹⁸ Zakariasek esan zion aingeruari:

-Nola jakin dezaket horrela gertatuko dena? Ni zaharra naiz, eta emaztea ere urteetan aurreratua.

¹⁹ Aingeruak erantzun zion:

-Ni Gabriel naiz eta Jainkoaren zerbitzura nago; berak bidali nau zuri hitz egitera eta berri hau ematera. ²⁰ Hara, mutu geldituko zara eta ezin izango duzu hitz egin hau guztia gertatu arte, bere garaian beteko diren nire hitzak sinetsi ez dituzulako.

²¹ Bien bitartean, herria Zakariasen zain zegoen, santutegian horrenbeste luzatzen zuelako harriturik. ²² Irten zenean, ezin zien hitz egin, eta jabetu ziren ikuskariren bat izan zuela santutegian; keinuka egiten zien, mutu gelditua baitzen. ²³ Tenpluko bere zerbitzu-egunak amaitu zituenean, etxera itzuli zen. ²⁴ Handik laster, Elisabet emaztea haurdun gelditu zen, eta bost hilabetez etxetik atera gabe egon zen. Hau zioen: ²⁵ «Hara zer egin nahi izan duen Jaunak nire alde, jendearen aurrean nuen lotsa kentzeko».

²⁶ Handik sei hilabetera, Jainkoak Gabriel aingerua bidali zuen Nazaret zeritzan Galileako herri batera, ²⁷ birjina batengana; birjinak Maria zuen izena, eta Jose zeritzan Daviden jatorriko gizon batekin ezkontzeko hitz emana zegoen. ²⁸ Aingeruak, Mariarenean sarturik, esan zion:

-Agur, Jainkoaren gogoko hori! Jauna zurekin.

²⁹ Hitz hauek entzutean, ikaratu egin zen Maria eta agur horrek zer esan nahi ote zuen galdetzen zion bere buruari. ³⁰ Aingeruak esan zion:

-Ez beldurtu, Maria! Jainkoak gogoko zaitu. ³¹ Hara, haurdun gertatuko zara, semea izango duzu eta Jesus ipiniko diozu izena. ³² Handia izango da, Goi-goikoaren Seme deituko diote, eta bere aita Daviden tronua emango dio Jainko Jaunak. ³³ Israel herriko errege izango da betiko, eta beraren erregetzak ez du azkenik izango.

³⁴ Mariak esan zion aingeruari:

-Baina nola gerta daiteke hori, ez bainaiz gizon batekin bizi?

³⁵ Aingeruak erantzun zion:

-Espiritu Santua etorriko da zuregana, Goi-goikoaren indarrak hodeiak bezala estaliko zaitu; horregatik, zuregandik jaioko dena santua izango da eta Jainkoaren Seme deituko diote. ³⁶ Begira, Elisabet zure lehengusina ere haurdun gertatu da bere zaharrean eta sei hilabeteko dago agorra omen zena; ³⁷ Jainkoarentzat ez baita ezer ezinezkorik.

³⁸ Orduan, esan zuen Mariak:

-Hona hemen Jaunaren mirabea. Gerta bekit zuk esan bezala.

Eta aingeruak utzi egin zuen.

³⁹ Handik egun batzuetara, Maria etxetik atera eta Judeako mendialdeko hiri batera joan zen arin-arin, ⁴⁰ eta, Zakariasen etxean sarturik, Elisabeti agur egin zion. ⁴¹ Mariaren agurra entzun bezain laster, Elisabeti punpaka hasi zitzaion haurra sabelean. Une berean, Espiritu Santuaz beterik gelditu zen Elisabet, ⁴² eta goraki esan zuen: «Bedeinkatua zu emakume guztien artean eta bedeinkatua zure sabeleko fruitua! ⁴³ Nor naiz ni, nire Jaunaren ama ni ikustera etortzeko? ⁴⁴ Zure agurra nire belarrietara iritsi orduko, pozez punpaka hasi zait haurra sabelean. ⁴⁵ Zorionekoa zu, Jaunak esan dizuna beteko dela sinetsi duzulako!»

⁴⁶ Orduan, Mariak esan zuen:

⁴⁷ «Jaunaren handitasuna dut goresten,
pozaren pozez daukat barrena,
Jainkoa baitut salbatzaile.
⁴⁸ Bere mirabe ezerez honengan
jarri ditu begiak;
horregatik, dohatsu deituko naute
guztiek gaurdanik.
⁴⁹ Gauza handiak egin ditu
nire alde Ahalguztidunak.
Santua da
⁵⁰ eta gizaldiz gizaldi errukitsua
begirune diotenentzat.
⁵¹ Bere indar guztiaz jokatu du:
buru-harroak suntsitu ditu,
⁵² ahaltsuak goi-postuetatik bota
eta ezerezak gora jaso;
⁵³ ondasunez bete ditu gose zeudenak,
eta esku-hutsik bidali aberatsak;
⁵⁴ lagun etorri zaio bere herri Israeli,
bere errukiaz oroiturik:
⁵⁵ hala hitz emana zien gure arbasoei,
Abrahami eta ondorengoei betierean».

⁵⁶ Mariak hiruren bat hilabete egin zituen Elisabetekin; gero, etxera itzuli zen.

⁵⁷ Denbora bete zitzaionean, Elisabetek semea izan zuen. ⁵⁸ Jakin zuten auzokoek eta ahaideek zeinen erruki handia izan zion Jaunak, eta harekin batean poztu ziren. ⁵⁹ Jaio eta zortzi egunera, haurra erdaintzera joan ziren, eta aitaren izena ipini nahi zioten, Zakarias. ⁶⁰ Baina amak esan zuen:

-Ez, Joan izango du izena.

⁶¹ Esan zioten:

-Ez duzu senitartean inor izen horretakorik.

⁶² Orduan, aitari galdetu zioten keinuka, ea zein izen nahi zion jarri.

⁶³ Hark oholtxo bat eskatu zuen eta bertan idatzi: «Joan du izena». Denak harriturik gelditu ziren. ⁶⁴ Bat-batean, mihia askatu zitzaion Zakariasi, eta berriro hitz egiten eta Jainkoa goresten hasi zen. ⁶⁵ Auzoko guztiak beldurrak hartu zituen, eta Judeako mendialde guztian zabaldu zen gertatuaren berri. ⁶⁶ Entzuten zuten guztiek beren baitarako esaten zuten: «Zer izango ote da ume hau?» Zeren Jauna lagun baitzuen.

⁶⁷ Zakarias, haurraren aita, Espiritu Santuaz beterik, profeta bezala mintzatu zen, esanez:

⁶⁸ «Bedeinkatua Jauna, Israelen Jainkoa,
bere herriarengana etorri
eta askatu duena!
⁶⁹ Salbatzaile indartsua sortu digu
bere morroi Daviden ondorengoen artean.
⁷⁰ Hala hitz emana zuen antzinatik
bere profeta santuen ahoz:
⁷¹ salbatuko gintuela
gure etsaien menpetik,
gorroto gaituzten guztien eskutik;
⁷² horrela agertu du
gure gurasoenganako errukia
eta oroitu da bere itun santuaz,
⁷³ gure arbaso Abrahami
egindako zin-hitzaz:
berak emango zigula,
⁷⁴ etsaien menpetik libraturik,
beldur gabe bera zerbitzatzea,
⁷⁵ santutasun eta justiziaz,
beraren aurrean geure bizitza guztian.
⁷⁶ Eta zuri, haurtxo horri,
Goi-goikoaren profeta deituko dizute,
Jaunaren aurretik joango baitzara
hari bidea prestatuz,
⁷⁷ haren herriari salbamena,
bekatuen barkamena iragarriz.
⁷⁸ Gure Jainkoaren
barru errukitsuari esker,
goiz-argia agertuko zaigu zeru goitik,
⁷⁹ ilunperik beltzenean daudenei
argi egitera,
gure pausoak bake-bidetik zuzentzera».

⁸⁰ Haurra gorputzez haziz eta espirituz sendotuz zihoan; basamortuan bizi izan zen, Israel herriaren aurrean agertu beharreko egunera arte.

2. atala

¹ Garai hartan, mundu guztiko erroldaketa egiteko agindu zuen Augusto enperadoreak. ² Lehen erroldaketa hau Siriako gobernari Kirino zela egin zen. ³ Beraz, erroldatzera joan ziren denak, nor bere herrira. ⁴ Jose ere, Daviden familia eta jatorrikoa baitzen, Galileako Nazaret herritik Judeako Belen zeritzan Daviden herrira igo zen ⁵ bere emazte Mariarekin, erroldatzera. Maria haurdun zegoen. ⁶ Belenen zeudela, haurra izateko egunak bete zitzaizkion, eta ⁷ lehen-semea izan zuen; oihaletan bildu eta abere-aska batean ezarri zuen, ez baitzen ostatuan haientzat tokirik.

⁸ Baziren inguru hartan artzain batzuk, gauez kanpoan artaldea txandaka zaintzen. ⁹ Jaunaren aingerua aurkeztu zitzaien eta Jaunaren aintzak argiz inguratu zituen; haiek beldur-ikaraz gelditu ziren, ¹⁰ eta aingeruak esan zien: «Ez beldurtu! Hara, berrion pozgarria dakarkizuet, bai zuentzat, bai herri osoarentzat ere: ¹¹ Salbatzailea, hau da, Mesias Jauna, jaio zaizue gaur Daviden herrian. ¹² Eta hona seinalea: jaioberri bat aurkituko duzue oihaletan bildua eta askan etzana».

¹³ Bat-batean, zeruko aingeru-talde handi bat azaldu zen aingeruaren inguruan, Jainkoa goretsiz: ¹⁴ «Aintza zeru gorenean Jainkoari eta bakea lurrean berak hain maite dituen gizon-emakumeei!»

¹⁵ Aingeruek zerura alde egin zutenean, artzainek ziotsaten elkarri: «Goazen Belenera Jaunak adierazi digun gertakari hori ikustera».

¹⁶ Joan ziren lasterka eta han aurkitu zituzten Maria, Jose eta jaioberria askan etzana. ¹⁷ Ikusi zutenean, haurtxo hartaz esan zitzaiena kontatu zuten. ¹⁸ Artzainek esandakoa entzun zuten guztiak harriturik gelditu ziren. ¹⁹ Mariak, berriz, gertakari guztiok gogoan hartzen zituen, bere barruan hausnartuz. ²⁰ Artzainak entzun eta ikusi zutenarengatik Jainkoari aintzaka eta goraka itzuli ziren, dena aingeruak esan bezala gertatu baitzitzaien.

²¹ Jaio eta zortzi egunera haurra erdaindu zutenean, Jesus izena ezarri zioten, sortu aurretik aingeruak esan bezala.

²² Moisesen legean agindutako garbikuntza egiteko unea iritsi zitzaienean, gurasoek Jesus Jerusalemera eraman zuten Jaunari aurkezteko. ²³ Izan ere, honela agintzen du Jaunaren legeak: Lehen-seme guztiak Jaunari sagaratuko zaizkio. ²⁴ Jaunaren legean ezarritako oparia ere eskaini zuten: bi usapal edo bi usakume.

²⁵ Bazen Jerusalemen Simeon izeneko bat, gizon zintzo eta jainkozalea, Jainkoak Israel noiz kontsolatuko zain zegoena. Espiritu Santua berekin zuen ²⁶ eta aditzera emana zion ez zela hilko Jaunak bidalitako Mesias ikusi gabe. ²⁷ Espirituak eraginik, tenplura joan zen eta, Jesusen gurasoak legeak agintzen zuena betetzeko asmoz tenpluan sartzerakoan, ²⁸ haurra besoetan hartu eta Jainkoa goretsi zuen esanez:

²⁹ «Orain bai, Jauna,
zeuk hitz eman bezala,
utz diezaiokezu zeure morroi honi
bakean hiltzen!
³⁰ Ikusi dute nire begiok
zure Salbatzailea,
³¹ herri guztien aurrean zuk aurkeztua:
{{bertset|2|32| nazioak argitzeko argi
eta zure herri Israelen ospe».

}}³³ Aitamak harriturik zeuden Simeonek haurraz esaten zuenarengatik. ³⁴ Simeonek bedeinkatu egin zituen eta haurraren ama Mariari esan zion: «Begira, ume hau israeldar batzuentzat erorbide eta besteentzat altxabide izateko ezarria dago; eztabaida sortuko duen seinalea izango da, ³⁵ horrela guztien asmo ezkutuak agerian geldi daitezen. Eta zuri ere ezpatak zulatuko dizu saminak bihotza».

³⁶ Bazen profetesa bat ere, Ana, Fanuelen alaba, Aserren leinukoa. Urteetan oso aurreratua zen: gaztetan ezkondu eta zazpi urtez senarrarekin bizi ondoren, ³⁷ alargun gelditu zen, eta bazituen laurogeita lau urte. Ez zen tenplutik ateratzen, eta gau eta egun Jainkoa zerbitzatzen zuen bertan, barau eta otoitz. ³⁸ Une hartan aurkezturik, Jainkori eskerrak ematen hasi zen, eta haurrari buruz hitz egiten Jerusalemen askapena espero zuten guztiei.

³⁹ Jaunaren legeak agintzen zuen guztia bete ondoren, Jesusen gurasoak Galileara itzuli ziren, Nazaret beren herrira. ⁴⁰ Haurra haziz eta sendotuz zihoan; jakinduriaz betea zegoen eta Jainkoaren onginahia berekin zuen.

⁴¹ Jesusen gurasoak Jerusalemera joan ohi ziren urtero erromes Pazko Jaietan. ⁴² Jesusek hamabi urte bete zituenean, jaietara joan ziren, ohi bezala. ⁴³ Jaiak amaiturik, gurasoak etxera abiatu zirenean, Jesus haurra Jerusalemen gelditu zen, haiek jakin gabe. ⁴⁴ Erromeskideen artean zelakoan egun bateko bidea egin ondoren, haren bila hasi ziren ahaide eta ezagunen artean. ⁴⁵ Eta, aurkitzen ez zutelarik, Jerusalemera itzuli ziren bila.

⁴⁶ Hiru egunen buruan, tenpluan aurkitu zuten, lege-maisuen erdian eseria, entzun eta galde; ⁴⁷ entzuten zioten guztiak txunditurik zeuden erantzunetan azaltzen zuen argitasunagatik. ⁴⁸ Ikusi zutenean, harrituta gelditu ziren gurasoak, eta amak esan zion:

-Seme, zergatik egin diguzu hori? Ikusi zeinen larri genbiltzan aita eta biok zure bila!

⁴⁹ Hark erantzun zien:

-Zergatik zenbiltzaten nire bila? Ez al zenekiten nik neure Aitaren gauzetan jardun behar dudala?

⁵⁰ Baina haiek ez zuten ulertu zer esan nahi zuen. ⁵¹ Jesus beraiekin Nazaretera jaitsi eta beraien menpe bizi izan zen. Amak gogoan hartzen zituen gertakari guztiok. ⁵² Jesus haziz zihoan, bai jakinduriaz, bai gorputzez, eta Jainkoak eta gizakiek gero eta gogokoago zuten.

3. atala

¹ Tiberio enperadorearen agintealdiko hamabosgarren urtean zen. Pontzio Pilato zen Judeako gobernari, Herodes Galileako agintari, honen anaia Felipe Itureako eta Trakonitidako agintari, eta Lisanio Abileneko agintari; ² Anas eta Kaifas ziren apaiz nagusi. Garai hartan, Joanek, Zakariasen semeak, Jainkoaren mezua hartu zuen basamortuan. ³ Jordan inguru guztian barrena ibili zen Joan, bihozberritzeko eta bataiatzeko hots eginez, bekatuen barkamenerako. {{bertset|3|4| Horrela, Isaias profetaren liburuan idatzirik dagoena gertatu zen:

Ahots bat oihuka ari da basamortuan:
Prestatu bidea Jaunari,
zuzendu bidexkak hari.
}}⁵ Bete daitezela sakanak,
beheratu mendi-muinoak;
bihur bitez zelai eta lautada
paraje latz eta malkarrak.
⁶ Orduan, gizaki guztiek ikusiko dute
Jainkoak ematen duen salbamena.

⁷ Honela esaten zion Joanek bataiatzera zetorkion jendeari: «Sugekumeok! Nork esan dizue gainean duzuen haserre-zigorrari ihes egingo diozuela? ⁸ Ager ezazue zeuen egiteetan bihozberrituak zaudetela, eta ez hasi <Abrahamen ondorengo gara> esaten. Egia esan, honako harri hauetatik ere atera ditzake Jainkoak Abrahamen ondorengoak. ⁹ Gainera, prest dago aizkora zuhaitza hondotik jotzeko: fruitu onik ematen ez duen zuhaitz oro moztu eta sutara botako da».

¹⁰ Jendeak galdetzen zion Joani:

-Zer egin behar dugu, bada?

¹¹ Hark erantzuten zien:

-Bi soineko dituenak eman diezaiola bat jantzirik ez duenari, eta jatekoa duenak ere bana dezala.

¹² Joan ziren zergalari batzuk ere bataiatzera eta galdetu zioten:

-Maisu, zer egin behar dugu?

¹³ Hark erantzun zien:

-Ez kendu inori legezko dena baino gehiago.

¹⁴ Soldaduek ere galdetu zioten:

-Eta guk, zer egin behar dugu?

Joanek erantzun zien:

-Ez atera inori dirurik gogorkeriaz, ez eta gezurrezko salakuntzaz ere; konforma zaitezte daukazuen soldatarekin.

¹⁵ Herria zain-zain zegoen eta denak ari ziren pentsatzen Joan ez ote zen Mesias izango. ¹⁶ Joanek, ordea, denen aurrean esan zuen: «Nik urez bataiatzen zaituztet, baina badator ni baino alhaltsuago dena, eta ni ez naiz inor haren oinetakoen lokarriak askatzeko ere; horrek Espiritu Santuaz eta suz bataiatuko zaituzte. ¹⁷ Eskuan du sardea garia garbitu eta alea bere mandioan jasotzeko; lastoa, berriz, inoiz itzaliko ez den sutan erreko du».

¹⁸ Honela eta beste burubide askoren bidez adierazten zion berriona herriari. ¹⁹ Baina Joanek aurpegira botatzen zizkion Herodes agintariari bere anaiaren emazte Herodiasekin elkartu izana eta gainerako gaiztakeria guztiak. ²⁰ Horregatik, Herodesek, aurreko makurkeria guztiez gainera, Joan kartzelan sartu zuen.

²¹ Herri guztia bataiatzen ari zela, Jesus ere bataiatu egin zen eta, otoitzean zegoela, zerua zabaldu ²² eta Espiritu Santua jaitsi zitzaion gainera, uso-tankeran agertuz. Eta mintzo hau etorri zen zerutik: «Zu zaitut neure Semea, neure maitea, zu zaitut atsegin».

²³ Jesusek hogeita hamarren bat urte zituen bere egitekoari ekin zionean, eta jendearen ustetan Joseren semea zen; Jose, berriz, Elirena, ²⁴ hau Matatena, hau Lebirena, hau Melkirena, hau Janairena, hau Joserena, ²⁵ hau Matatiasena, hau Amosena, hau Nahumena, hau Heslirena, hau Nagairena, ²⁶ hau Maatena, hau Matatiasena, hau Semeinena, hau Josekena, hau Jodarena, ²⁷ hau Joananena, hau Resarena, hau Zorobabelena, hau Salatielena, hau Nerirena, ²⁸ hau Melkirena, hau Adirena, hau Kosamena, hau Elmadamena, hau Errena, ²⁹ hau Jesusena, hau Eliezerrena, hau Jorimena, hau Matatena, hau Lebirena, ³⁰ hau Simeonena, hau Judarena, hau Joserena, hau Jonamena, hau Eliakimena, ³¹ hau Melearena, hau Menarena, hau Matatarena, hau Natanena, hau Davidena, ³² hau Jeserena, hau Jobedena, hau Boozena, hau Salarena, hau Naasonena, ³³ hau Aminadabena, hau Adminena, hau Arnirena, hau Esromena, hau Faresena, hau Judarena, ³⁴ hau Jakobena, hau Isaakena, hau Abrahamena, hau Tararena, hau Nahorrena, ³⁵ hau Serugena, hau Ragaurena, hau Falekena, hau Eberrena, hau Salarena, ³⁶ hau Kainamena, hau Arfaksadena, hau Semena, hau Noerena, hau Lamekena, ³⁷ hau Matusalemena, hau Henokena, hau Jaretena, hau Maleleelena, hau Kainamena, ³⁸ hau Enosena, hau Setena, hau Adamena, eta hau Jainkoarena.

4. atala

¹ Jesus Espiritu Santuaz betea itzuli zen Jordandik. Espirituak eramanik, basamortuan barrena ibili zen ² berrogei egunez, deabruak tentatzen zuela. Egun haietan ez zuen ezer jan, eta azkenean gosetu egin zen. ³ Deabruak esan zion, orduan:

-Jainkoaren Semea zarenez, agindu harri honi ogi bihurtzeko.

⁴ Jesusek erantzun zion:

-Liburu Santuan idatzia dago: Gizakia ez da ogiz bakarrik bizi.

⁵ Ondoren, deabruak, toki garai batera eramanik, munduko erreinu guztiak erakutsi zizkion une batean ⁶ eta esan zion:

-Hara, neureak ditut erreinu ahaltsu eta aberats guztiok eta nahi dudanari eman diezazkioket. ⁷ Beraz, adoratzen banauzu, zeuretzat izango dituzu.

⁸ Jesusek erantzun zion:

-Idatzia dago: Adoratu Jauna, zeure Jainkoa, eta bera bakarrik gurtu.

⁹ Orduan, Jerusalemera eraman zuen deabruak eta, tenpluaren goreneko ertzera jasorik, esan zion:

-Jainkoaren Semea zarenez, bota zeure burua hemendik behera, ¹⁰ idatzia baitago: Bere aingeruei aginduko die zu zaintzeko. ¹¹ Besoetan eramango zaituzte, harriekin estropezu egin ez dezazun.

¹² Baina Jesusek erantzun:

-Agindua dago: Ez tentatu Jauna, zeure Jainkoa.

¹³ Orduan, bere tentazio guztiak agorturik, deabruak alde egin zuen Jesusengandik, hurrengo egokiera arte.

¹⁴ Jesus, Espirituaren indarrez, Galileara itzuli zen, eta inguru hartan guztian zabaldu zen haren berri. ¹⁵ Hango sinagogetan irakasten zien, denek goraipatzen zutela.

¹⁶ Nazaretera joan zen, bera hazi zen herrira, eta larunbatean sinagogan sartu zen, ohi zuenez, eta irakurgaia egitera zutitu. ¹⁷ Isaias profetaren liburua eman zioten eskura eta, irekitzean, pasarte hau aurkitu zuen:

¹⁸ Jaunaren espiritua nire gainean dago, berak nau bidali gatibuei askatasuna eta behartsuei berriona adieraztera, itsuei ikusmena hots egitera eta zapalduak askatzera, ¹⁹ Jaunak onginahia azalduko duen urtea hots egitera.

²⁰ Liburua itxi, laguntzaileari eman eta eseri egin zen; denak sinagogan begira-begira zeuzkan. ²¹ Eta honela hasi zitzaien: «Gaur bete da profezia hau entzuten didazuenontzat».

²² Denek Jesusen alde hitz egiten zuten eta harriturik zeuden Jainkoaren onginahiaz esaten zituenengatik. Baina zioten: «Ez al da, bada, hau Joseren semea?» ²³ Orduan, Jesusek esan zien: «Harako esaera hura oroitaraziko didazue, noski: <Sendagile, sendatu zeure burua>, eta esango: <Egitzazu hemen, zeure herrian ere, Kafarnaumen egin omen dituzun gauzak> ». ²⁴ Eta erantsi zuen: «Benetan diotsuet: Ez da profetarik bere herriari mesedegarri zaionik. ²⁵ Egiaz esaten dizuet: Emakume alargun asko zegoen Israelen Eliasen garaian, hiru urte eta erdian euririk egin ez zuelarik, lurralde osoan gosete handia izan zenean; ²⁶ hala ere, Jainkoak ez zuen haietako inorengana bidali Elias, Sidon herrialdeko Sareptako alargun batengana baizik. ²⁷ Eta legendun asko zegoen Israelen Eliseo profetaren garaian; hala ere, ez zuen haietako inor sendatu, Naaman siriarra baizik».

²⁸ Hau entzutean, sinagogako denak amorruz bete ziren. ²⁹ Eta, jaikirik, Jesus herritik kanpora bota eta herria jasoa zegoen mendiko amildegi batera eraman zuten, handik behera jaurtikitzeko. ³⁰ Baina Jesus haien artetik igaro eta bere bidetik joan zen.

³¹ Jesus Galileako hiri batera, Kafarnaumera, jaitsi eta jendeari irakasten ari zen larunbatean. ³² Haren irakaspenaz txunditurik zegoen jende guztia, nagusitasunez hitz egiten baitzien. ³³ Bazen sinagoga hartan espiritu gaiztoaren menpe zegoen gizon bat. Eta oihu bizian esan zuen:

³⁴ -Utikan! Zer duk gurekin, Nazareteko Jesus? Gu hondatzera al hator? Bazekiat nor haizen: Jainkoaren Santua.

³⁵ Jesusek gogor eraso zion:

-Isil hadi eta irten horrengandik!

Deabruak jendartean lurrera bota zuen gizona, baina batere kalterik egin gabe atera zen harengandik. ³⁶ Harri eta zur gelditu ziren denak, eta elkarri esaten zioten:

-Zer da hau? Espiritu gaiztoei nagusitasunez eta indarrez agintzen die, eta horiek atera egiten!

³⁷ Haren entzutea herrialde hartako bazter guztietara zabaldu zen.

³⁸ Jesus sinagogatik atera eta Simonen etxean sartu zen. Simonen amaginarreba sukar handiaz zegoen, eta haren alde zerbait egiteko eskatu zioten. ³⁹ Orduan, harengana makurturik, zorrotz agindu zion sukarrari eta sukarrak alde egin; jaiki zen amaginarreba berehala eta zerbitzatzen hasi zitzaien.

⁴⁰ Eguzkia sartu zenean, gaixoak zeuzkaten guztiek, gaitza edozein zela ere, Jesusengana eraman zituzten; eta hark, bakoitzari eskuak ezarriz, sendatu egin zituen. ⁴¹ Askorengandik atera ziren deabruak ere, deiadarka: «Jainkoaren Semea zara zu».

Berak zorrotz galarazten zien hitzegitea, bazekiten-eta Mesias zela.

⁴² Eguna zabaldu zuenean, Jesus herritik irten eta bazter bakarti batera joan zen. Jendea haren bila zebilen, eta, aurkiturik, eutsi egin nahi zioten, beraiengandik alde egin ez zezan. ⁴³ Baina hark esan zien: «Gainerako herriei ere adierazi behar diet Jainkoaren erregetzaren berriona, horretarako bidali bainau Jainkoak».

⁴⁴ Eta Judeako sinagogetan ibili zen berriona hots egiten.

5. atala

¹ Behin batean, jendea gainera zetorkion Jesusi, Jainkoaren mezua entzuteko; Jesus Genesaret aintzira-ertzean zegoen. ² Eta bi untzi ikusi zituen ur-bazterrean: arrantzaleak, untzitik jaitsita, sareak garbitzen ari ziren. ³ Igo zen bietako batera, Simonenera, eta untzia lehorretik pixka bat aldentzeko eskatu zion; gero, eseri eta jendeari irakasten ziharduen untzitik. ⁴ Hitzaldia amaitu zuenean, Simoni esan zion:

-Jo itsaso zabalera eta bota sareak arrantzurako.

⁵ Simonek erantzun zion:

-Maisu, gau guztian eginahalak egin eta ez dugu ezer harrapatu; baina, zuk diozunez gero, botako dut sarea.

⁶ Hala egin zuten eta, hainbesteko arrain-pila harrapatu zutenez, sareak puskatzeko zorian zeuden. ⁷ Beste untziko lagunei keinu egin zieten laguntzera etortzeko; hurbildu ziren eta bi untziak ia-ia hondoratzeraino bete zituzten. ⁸ Gertatua ikusirik, Jesusen oinetara erori zen Simon Pedro, esanez:

-Alde niregandik, Jauna, bekataria naiz eta!

⁹ Izan ere, zur eta lur zeuden eginiko arrantzuagatik Pedro eta beronekin zirenak, ¹⁰ bai eta Pedroren arrantzu-lagun Santiago eta Joan Zebedeoren semeak ere. Baina Jesusek esan zion Simoni:

-Ez beldurtu, hemendik aurrera giza arrantzale izango zara.

¹¹ Untziak lehorrera atera zituzten eta, dena utzirik, jarraitu egin zioten.

¹² Behin, Jesus herri batean zela, legenaz jositako gizon bat azaldu zen; Jesus ikustean, ahozpez lurrera erori eta erregutu zion:

-Jauna, nahi baduzu, garbi nazakezu.

¹³ Orduan, Jesusek eskua luzatu eta ukitu egin zuen, esanez:

-Nahi dut, izan zaitez garbi.

Berehala alde egin zion legenak.

¹⁴ Jesusek inori ez adierazteko agindu zion eta esan:

-Zoaz, azaldu apaizarengana eta eskaini garbikuntzaren ordainez Moisesek agindutakoa, ezaugarri izan dezaten.

¹⁵ Gero eta gehiago hitz egiten zen Jesusi buruz, eta jende-talde handiak biltzen ziren hari entzutera eta berak gaitzetatik senda zitzan. ¹⁶ Jesus, ordea, toki bakartietara joan ohi zen otoitz egitera.

¹⁷ Egun batez, Jesus irakasten ari zen eta han zeuden eserita fariseu eta lege-maisu batzuk, Galileako auzo guztietatik, Judeatik eta Jerusalemdik etorriak. Jaunaren indarra berekin zuen eta sendatzera eragiten zion. ¹⁸ Hartan, gizon batzuk azaldu ziren elbarri bat ohatilan ekarriz, eta barrura sartu nahi zuten, Jesusen aurrean ipintzeko. ¹⁹ Jendetzagatik ez baitzuten nondik sartua aurkitzen, teilatura igo eta, teilak kendurik, ohatila eta guzti jaitsi zuten erdi-erdira, Jesusen aurrera. ²⁰ Honek, lagun haien sinesmena ikusirik, esan zuen:

-Gizona, barkatuak dituzu bekatuak.

²¹ Lege-maisuak eta fariseuak gogoetaka hasi ziren: «Nor da honela biraoka ari den hau? Nork barka ditzake bekatuak Jainkoak bakarrik baizik?» ²² Baina Jesusek haien gogoetak igarri eta esan zien: «Zergatik dituzue horrelako gogoetak zeuen baitan? ²³ Zer da errazago: <Barkatuak dituzu bekatuak> esatea ala <Jaiki eta zabiltza> esatea? ²⁴ Orain ikusiko duzue, bada, Gizonaren Semeak baduela mundu honetan bekatuak barkatzeko ahalmena».

Eta esan zion elbarriari:

-Zuri diotsut: Jaiki, hartu ohatila eta zoaz etxera.

²⁵ Une berean, elbarria, haien aurrean altxaturik, etzana zegoeneko ohatila hartu eta etxera joan zen Jainkoa goretsiz. ²⁶ Harriturik gelditu ziren denak eta Jainkoa goresten zuten. Beldurraren beldurrez honela zioten: «Gauza apartak ikusi ditugu gaur».

²⁷ Ondoren, atera zen Jesus handik eta Lebi izeneko zergalari bat ikusi zuen, zerga biltzeko mahaian eseria, eta esan zion:

-Jarraitu niri.

²⁸ Lebik, dena utzirik, zutitu eta jarraitu egin zion.

²⁹ Lebik bazkari ederra eman zion Jesusi bere etxean; Jesusekin eta honen ikasleekin batera jende asko zegoen mahaian, zergalari eta beste. ³⁰ Fariseu eta beraien lege-maisuak marmarrean ari zitzaizkien ikasleei, esanez:

-Nolatan jaten eta edaten duzue zergalari eta bekatariekin?

³¹ Jesusek erantzun zien:

-Ez dute osasundunek sendagilea behar, gaixoek baizik; ³² ez naiz zintzoei dei egitera etorri, bekatariei baizik, bihozberri daitezen.

³³ Orduan, fariseuek eta lege-maisuek esan zioten Jesusi:

-Joanen ikasleek sarri egiten dute barau eta otoitz, gauza bera gure ikasleek ere; zureak, ordea, jan eta edan ari dira.

³⁴ Jesusek erantzun zien:

-Nola nahi duzue ezteietara deituek barau egitea, senar-berria berekin dutelarik? ³⁵ Etorriko zaie, bai, senar-berria kenduko dieten eguna; orduan, egun hartan, egingo dute barau.

³⁶ Parabola hau ere esan zien: «Inork ez dio jantzi zaharrari jantzi berriari kendutako adabakirik josten; bestela, jantzi berria hondatuko litzateke eta ez litzaioke zaharrari berriaren adabakia egoki etorriko. ³⁷ Zahagi zaharretan ere ez du inork ardo berririk sartzen; ardo berriak zahagiak lehertu egingo lituzke, eta ardoa isuri eta zahagiak galdu egingo lirateke. ³⁸ Ez! Ardo berria zahagi berrietan sartu behar da. ³⁹ Eta ardo zaharrarekin ohituak ez du berririk nahi, <Zaharra hobea duk> esaten baitu».

6. atala

¹ Behin batean, larunbatez, gari-soro batean zehar zihoan Jesus. Eta ikasleek, galburuak hartu eta eskuan aleturik, jan egiten zituzten. ² Fariseu batzuek esan zieten:

-Nola ari zarete egiten, larunbatez zilegi ez dena?

³ Jesusek erantzun zien:

-Ez al duzue irakurri Davidek egin zuena, bera eta bere lagunak goseak aurkitu zirenean? ⁴ Jainkoaren etxean sartu, Jaunari eskainiriko ogiak hartu eta jan egin zituen, eta bere lagunei ere eman zizkien, legez apaizek bakarrik jan zitzaketen ogiak izanik.

⁵ Eta, gainera, esan zien:

-Larunbataren nagusi da Gizonaren Semea.

⁶ Beste larunbat batez, sinagogan sartu zen Jesus irakastera. Bazen han eskuineko besoa elbarri zeukan gizon bat. ⁷ Lege-maisu eta fariseuak zelatan zegozkion ea larunbatez sendatzen ote zuen, zertan salatu izateko. ⁸ Jesusek, haien gogoetak igarririk, beso-elbarriari esan zion:

-Jaiki eta atera zaitez erdira.

Hura jaiki eta atera egin zen. ⁹ Jesusek esan zien, orduan:

-Galdera bat: Larunbatez zer dugu legezko, on egitea ala gaitz egitea, bizia salbatzea ala kentzea?

¹⁰ Eta, inguruko guztiei begira, honela esan zion gizonari:

-Luzatu beso hori.

Luzatu zuen, eta sendatu egin zitzaion.

¹¹ Lege-maisu eta fariseuak beren onetik aterata gelditu ziren, eta Jesusi zer egingo ari ziren beren artean.

¹² Egun haietako batean, Jesus mendira joan zen otoitz egitera, eta Jainkoari otoitzean igaro zuen gaua. ¹³ Eguna argitu zuenean, ikasleei deitu eta haietako hamabi aukeratu zituen, eta apostolu izena eman zien: ¹⁴ Simon -honi Pedro izena eman zion-, honen anaia Andres, Santiago, Joan, Felipe, Bartolome, ¹⁵ Mateo, Tomas, Santiago Alfeorena, Simon -Zelote zeritzana-, ¹⁶ Judas Santiagorena eta Judas Iskariote -Jesusen saltzaile gertatu zena-.

¹⁷ Jesus, ikasleekin menditik jaitsi ondoren, zelaigune batean gelditu zen. Ikasleetariko asko harekin ziren; bai eta herriko jende-talde handia ere, Judea osotik, Jerusalemdik eta Tiro eta Sidongo itsasaldetik etorria, ¹⁸ hari entzutera eta berak gaitzetatik senda zitzan. Espiritu gaiztoek oinazetuak sendaturik gelditzen ziren. ¹⁹ Jende guztiak Jesus ukitu nahi zuen, denak sendatzen zituen halako indar bat baitzerion.

²⁰ Jesusek, ikasleei begira, honela esan zuen:

«Zorionekoak behartsuok, zuek baituzue Jainkoa errege.

²¹ «Zorionekoak orain gose zaretenok, aseko baitzaituzte Jainkoak.

«Zorionekoak orain negar egiten duzuenok, barre egingo baituzue.

²² «Zorionekoak zuek, Gizonaren Semea dela eta, jendeak gorrotatu, kanpora bota eta madarikatuko zaituztenean eta izen txarra emango dizuetenean. ²³ Alai zaitezte egun horretan eta egin pozez jauzi, handia izango baita zuen saria zeruan; gauza bera egin zieten profetei jende horren gurasoek.

²⁴ «Baina ai zuek, aberatsok, bai baituzue zeuen poza!

²⁵ «Ai zuek, orain aseak zaudetenok, gose izango baitzarete!

«Ai zuek, orain barre egiten duzuenok, aiene eta negar egingo baituzue!

²⁶ «Ai zuek, mundu guztiak zuetaz ongi hitz egingo duenean, gauza bera egin baitzieten sasiprofetei jende horren gurasoek!

²⁷ «Baina zuei, entzuleoi, hau diotsuet: Maitatu etsaiak, egin ongi gorroto dizuetenei, ²⁸ bedeinkatu madarikatzen zaituztenak, egin otoitz izen ona kentzen dizuetenen alde.

²⁹ «Masaila batean jotzen zaituenari eskaini bestea ere; soingainekoa kentzen dizunari, ez ukatu soinekoa ere. ³⁰ Eskatzen dizun edonori, eman, eta zeurea kentzen dizunari, ez bihurrarazi. ³¹ Eta besteek zuei egitea nahi duzuena, egin zuek ere besteei.

³² «Maite zaituztenak bakarrik maite badituzue, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere maite dituzte beren maitaleak. ³³ Eta ongi egiten dizuetenei bakarrik egiten badiezue ongi, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere egiten dute beste horrenbeste. ³⁴ Eta ordaina hartzekotan bakarrik ematen baduzue maileguz, zer esker on zor zaizue? Bekatariek ere aurreratu ohi diote elkarri, beste hainbeste hartzekotan. ³⁵ Ez! Zuek maitatu etsaiak, egin ongi eta eman maileguz ordainari begiratu gabe: handia izango da zuen saria eta Goi-goikoaren seme-alaba izango zarete, ona baita bera esker txarreko eta gaiztoentzat. ³⁶ Izan zaitezte errukitsuak, zuen Aita errukitsua den bezala.

³⁷ «Ez gaitzetsi inor eta Jainkoak ere ez zaituzte gaitzetsiko; ez kondenatu inor eta Jainkoak ere ez zaituzte kondenatuko; barkatu, eta Jainkoak ere barkatuko dizue; ³⁸ eman, eta emango dizue: neurri betea, sakatua, estutua eta leporainokoa emango dizue altzora. Izan ere, zuek zein neurriz neurtu, halakoaz neurtuko zaituzte Jainkoak».

³⁹ Eta parabola bat ere esan zien: «Itsua itsuaren gidari izan ote liteke? Ez ote dira biak zulora eroriko? ⁴⁰ Ikaslea ez da irakaslea baino gehiago, baina ongi eskolaturiko ikaslea irakaslea adina izango da.

⁴¹ «Nola ikusten duzu senidearen begiko lasto-izpia eta zeure begiko hagaz ohartzen ez? ⁴² Nola esan diezaiokezu senideari: <Adiskide, utzi begian duzun lasto-izpia ateratzen>, zuk zeurean duzun haga ikusten ez duzula? Itxurazale hori! Kendu lehenengo zeure begitik haga, eta orduan ikusiko duzu garbi, senidearen begitik lasto-izpia ateratzeko.

⁴³ «Ez dago zuhaitz onik fruitu txarra ematen duenik, ez eta zuhaitz txarrik ere fruitu ona ematen duenik. ⁴⁴ Bere fruituetatik antzematen zaio zuhaitzari; ez da arantzatik pikurik biltzen, ez eta sasitik ere mahatsik hartzen. ⁴⁵ Ona denak ona ateratzen du bere barneko ontasun-altxorretik; eta gaiztoak gaitza bere gaiztakeri altxorretik. Ahoak esan, bihotzari gainezka darionetik esaten baitu.

⁴⁶ «Zergatik esaten didazue <Jauna, Jauna>, eta ez duzue egiten esaten dizuedana? ⁴⁷ Erakutsiko dizuet noren antzeko den niregana hurbildu eta nire esanak entzun eta betetzen dituena: ⁴⁸ etxea egitean, zulatu, sakondu eta oinarriak harkaitzean hartu zituen gizon baten antzekoa da. Uholdea gertaturik, jo zuen ur-boladak etxea, baina ezin izan zuen dardararazi, sendo egina baitzen. ⁴⁹ Entzun bai, baina betetzen ez dituena, berriz, etxea lur gainean, oinarririk gabe, egin zuen gizonaren antzekoa da. Jo zuen ur-boladak eta berehala erori zen, eta dena porrokatua gelditu».

7. atala

¹ Herriari egindako hitzaldi hau amaiturik, Jesus Kafarnaumen sartu zen. ² Bazen han erromatar ehuntari bat, eta honek morroi bat zuen oso maitea; morroia gaizki zegoen, hilzorian. ³ Jesusen berri entzunik, judu-buruzagi batzuk bidali zizkion, morroia sendatzera etortzeko erreguaz. ⁴ Joan ziren Jesusengana, eta arren eta arren eskatu zioten: «Merezi du zuk hori egitea, ⁵ maite baitu gure herria eta berak egin digu sinagoga ere».

⁶ Jesus beraiekin joan zen. Etxera hurbilduxea zela, lagun batzuk bidali zizkion ehuntariak esatera: «Ez hartu nekerik, Jauna, ni ez bainaiz inor zu nire etxean sartzeko. ⁷ Horregatik, ez naiz ausartu neu zuregana joaten; aski duzu hitz bat esatea, nire morroia sendatzeko. ⁸ Neuk ere, menpekoa izanagatik, soldaduak ditut menpean, eta bati joateko agintzen badiot, joan egiten da, beste bati etortzeko agindu eta etorri, morroiari zerbait egiteko esan eta hala egiten du».

⁹ Hau entzutean, Jesus harritu egin zen hartaz eta, ondoren zetorkion jendearengana itzulirik, esan zuen: «Egia esan, Israelen bertan ere ez dut aurkitu horrelako sinestedunik».

¹⁰ Mandatariek, etxera itzultzean, sendatua aurkitu zuten morroia.

¹¹ Ondoren, Nain izeneko herri batera joan zen Jesus, bere ikasleak eta jende asko lagun zituela. ¹² Herriko sarrerara hurbildu zenean, hildako bat, ama alargun baten seme bakarra, zeramaten lur ematera. Herriko jende asko zihoan amarekin. ¹³ Hau ikustean, errukitu egin zitzaion Jauna eta esan zion: «Ez egin negarrik».

¹⁴ Aurreraturik, hilkutxa ukitu zuen, eta zeramatenak gelditu egin ziren. Orduan, esan zuen: «Gazte, zuri diotsut: Jaiki!»

¹⁵ Jaiki zen hildakoa eta hizketan hasi, eta Jesusek amari bihurtu zion. ¹⁶ Denak beldurrak hartu zituen, eta Jainkoa goresten zuten, esanez: «Profeta handi bat sortu da gure artean». Bai eta ere: «Jainkoa bere herria salbatzera etorri da».

¹⁷ Judea eta inguruko lurralde guztian zabaldu zen gertaera honen berri.

¹⁸ Kontatu zioten hau guztia Joani bere ikasleek, eta hark, ikasleetariko biri deiturik, ¹⁹ Jaunarengana bidali zituen galdetzera: «Zu al zara <Etortzekoa>, ala besteren baten zain egon behar dugu?»

²⁰ Joan ziren, bada, haiek Jesusengana eta esan zioten:

-Joan Bataiatzaileak bidali gaitu zuri galdetzera: «Zu al zara <Etortzekoa> ala besteren baten zain egon behar dugu?»

²¹ Une hartan, gaitz, eritasun eta espiritu gaiztoak zeuzkan jende asko sendatu zuen Jesusek, eta itsu askori ikusmena itzuli zien. ²² Ondoren, mandatariei erantzun zien:

-Zoazte eta esan Joani ikusi eta entzun duzuena: itsuek ikusi egiten dute, herrenak badabiltza, legendunak garbi gelditzen dira eta gorrek entzun egiten, hildakoak piztu egiten dira eta behartsuei berriona ematen zaie. ²³ Eta zoriontsua sinesteko oztoporik niregan aurkitzen ez duena!

²⁴ Joanen mandatariek alde egin zutenean, Jesus Joani buruz hitz egiten hasi zitzaion jendeari: «Zer ikustera irten zineten basamortura? Haizeak kulunka darabilen kanabera? ²⁵ Zer ikustera irten zineten, bestela? Soineko apainez jantzitako gizona? Jantzi ederrez eta luxuan dabiltzanak errege-jauregietan bizi ohi dira. ²⁶ Zer ikustera irten zineten, bada? Profetaren bat? Bai, noski, eta profeta baino ere handiagoa. ²⁷ Hartaz dago idatzia Liburu Santuan: Begira, neure mezularia bidaltzen dut zure aurretik; hark prestatuko dizu aurretik bidea. ²⁸ Egia esan, ez da amaren semerik Joan baino handiagorik; hala ere, Jainkoaren erreinuko txikiena ere hura baino handiago da.

²⁹ «Joani entzun zion herri osoak, bai eta zergalariek ere, Jainkoak arrazoi zuela aitortu zuten, haren bataioa hartuz. ³⁰ Fariseu eta lege-maisuek, ordea, huts eragin zioten Jainkoak beraientzat zeukan asmoari, ez baitzuten Joanen bataioa hartu.

³¹ «Norekin konparatuko dut, bada, gizaldi honetako jendea? Noren antzeko dira? ³² Plazan eseriak dauden mutikoen antzeko dira, honela ari baitzaizkio elkarri: <Jo dizuegu txistua eta zuek dantzarik ez; hiletak jo eta zuek negarrik ez>.

³³ «Etorri baita Joan Bataiatzailea, ez jan eta ez edan egiten ez duela, eta burutik egina dagoela diozue. ³⁴ Etorri da Gizonaren Semea, jaten eta edaten duela, eta esaten duzue: <A zer tripazain eta mozkorra, zergalari eta bekatarien laguna!> ³⁵ Baina Jainkoaren jakinduria zuzena dela aitortzen dute bera onartzen duten guztiek».

³⁶ Behin batean, fariseu batek bazkaltzera gonbidatu zuen Jesus. Joan zen, bada, Jesus fariseuaren etxera eta mahaian jarri zen. ³⁷ Hartan, emakume bat, herrian bekatari bezala ezaguna, Jesus fariseuaren etxean bazkaltzen zela jakinik, bertara joan zen, harzurizko ontzi bat ukendu zeramala. ³⁸ Jesusen atzean oinen ondoan jarri zen negarrez, eta oinak malkoz bustitzen hasi zitzaion; gero, ileaz xukatu eta musukatuz, ukenduz igurtzitzen zizkion.

³⁹ Hau ikustean, gonbidatu zuen fariseuak bere baitan zioen: «Benetan profeta balitz, jakingo luke zer-nolako emakumea den bera ukitzen ari dena, bekataria alegia».

⁴⁰ Jesusek esan zion:

-Simon, badut zerbait zuri esateko.

Hark erantzun:

-Esadazu, Maisu.

⁴¹ -Diru-mailegari batek bi zordun zituen: batak bostehun denario zor zizkion eta besteak berrogeita hamar. ⁴² Zerez ordaindurik ez zutelarik, barkatu egin zien biei. Bietako zeinek izango ote du maiteen?

⁴³ Simonek erantzun zion:

-Gehien barkatu zionak, nik uste.

Jesusek esan zion:

-Zuzen diozu.

⁴⁴ Eta, emakumeagana bihurturik, Simoni esan zion:

-Ikusten al duzu emakume hau? Zure etxean sartu naizenean, ez didazu oinak garbitzeko urik eskaini; honek, berriz, malkoz busti dizkit oinak eta bere ileaz xukatu. ⁴⁵ Zuk ez nauzu musu emanez agurtu; hau, berriz, sartu denetik ez da gelditu nire oinei musuka. ⁴⁶ Zuk ez didazu burua olioz igurtzi; honek, berriz, oinak ukenduz igurtzi dizkit. ⁴⁷ Beraz, hau diotsut: Bekatu asko ditu, baina hainbesteko maitasuna ageri badu, Jainkoak barkatu dizkion seinalea da; gutxi barkatzen zaionak maitasun gutxi agertzen du.

⁴⁸ Eta emakumeari esan zion: «Barkatuak dituzu zeure bekatuak».

⁴⁹ Beste bazkaltiarrak beren artean hasi ziren esaten: «Nor ote dugu bekatuak barkatu ere egiten dituen hau?»

⁵⁰ Baina Jesusek esan zion emakumeari: «Zeure sinesmenak salbatu zaitu; zoaz bakean».

8. atala

¹ Honen ondoren, herriz herri eta auzorik auzo ibili zen Jesus, Jainkoaren erregetzaren berriona hots eginez. Berekin zituen Hamabiak, ² bai eta espiritu gaiztoetatik eta gaitzetatik sendatuak zituen zenbait emakume ere: Magdalako Maria -honengandik zazpi deabru bota zituen-, ³ Joana -Herodesen etxezain Kusaren emaztea-, Susana eta beste asko. Guztiok beren ondasunez laguntzen zieten Jesusi eta honen ikasleei.

⁴ Herri guztietatik etorritako jendetza handia bildu zitzaion batean, parabola hau esan zien Jesusek: ⁵ «Atera zen behin ereilea hazia ereitera. Ereitean, zenbait ale bide-bazterrean erori zen; zapaldu egin zuten eta txoriek jan. ⁶ Beste zenbait harri gainean erori zen, eta ernetzean ihartu egin zen, hezetasunik ez zuelako. ⁷ Beste zenbait ale sasi artean erori zen, eta sasiek, harekin batera ernerik, ito egin zuten. ⁸ Besteak lur gozoan erori ziren; erne eta bateko ehun eman zuten fruitu».

Hau esanik, honela egin zuen oihu: «Ulertzeko gauza denak uler beza».

⁹ Orduan, parabola horrek zer esan nahi zuen galdetu zioten ikasleek Jesusi. ¹⁰ Honek esan zien: «Zuei eman zaizue Jainkoaren erregetzaren misterioak ezagutzea; gainerakoei, ordea, parabola bidez hitz egiten diet. Horrela, ikusten dute, bai, baina ohartzen ez; entzuten dute, bai, baina ulertzen ez.

¹¹ «Hona hemen, bada, parabolaren esanahia: Hazia Jainkoaren mezua da. ¹² Bide-bazterreko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua entzuten dutenak, baina deabrua etortzen zaie eta beren bihotzetik mezua kendu egiten die, sinetsi eta salba ez daitezen. ¹³ Harri gaineko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua entzutean, pozik onartzen dutenak; baina, sustrairik gabeak izanik, denboraldi batean sinesten dute, baina tentaldi-garaian huts egiten. ¹⁴ Sasi arteko hazia bezalakoak, berriz, hauek: mezua entzuten dutenak, baina, bizitzako ardura, diru eta atsegin artean, itota gelditzen dira eta fruitu ematera iristen ez. ¹⁵ Lur oneko hazia bezalakoak, hauek dira: mezua bihotz on eta zabalez entzunik, barruan gorde eta iraupenez fruitu ematen dutenak.

¹⁶ «Inork ez du kriseilua piztu eta ontzipean gordetzen edo ohepean ipintzen, baizik eta argimutilaren gainean ipintzen du, sartzen direnek argia ikus dezaten. ¹⁷ Izan ere, ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez eta ezkutuan ere jakingo eta argitaratuko ez denik. ¹⁸ Kontu izan, bada, nola entzuten duzuen; izan ere, duenari eman egingo zaio; ez duenari, ordea, eduki uste duena ere kendu egingo zaio».

¹⁹ Joan zitzaizkion Jesusi bere ama eta anai-arrebak, baina jendearen jendez ezin iritsi ziren berarenganaino. ²⁰ Eta jakinarazi zioten:

-Ama eta anai-arrebak dituzu kanpoan, zu ikusi nahian.

²¹ Jesusek, berriz, erantzun zien:

-Hauek ditut nik ama eta anai-arreba: Jainkoaren hitza entzun eta betetzen dutenak.

²² Egun batez, Jesus untzi batera igo zen bere ikasleekin eta esan zien: «Goazen aintziraz bestaldera». Eta untziz atera ziren.

²³ Zihoazela, loak hartu zuen Jesus. Aintziran haize-bolada sortu zelarik, untzia urez betetzen ari zitzaien eta arriskuan zeuden. ²⁴ Ikasleek, Jesusengana hurbildurik, esnarazi egin zuten, esanez:

-Maisu, Maisu! Galzorian gaude!

Hark, esnaturik, haserre egin zien haizeari eta olatuei; hauek oneratu eta dena bare gelditu zen. ²⁵ Orduan, esan zien ikasleei:

-Non da zuen sinesmena?

Haiek, beldurrez eta harriturik, elkarri ziotsaten: «Nor ote dugu hau, haizeari eta urari ere agindu eta esana egiten baitiote?»

²⁶ Gerasatarren lurraldera, Galileaz bestaldeko aintzira-bazterrera, iritsi ziren. ²⁷ Jesus lehorrera jaitsi orduko, herriko gizon bat, deabruduna, atera zitzaion bidera; aspalditik jantzi gabe zebilen, eta ez zen etxean bizi, hilobietan baizik. ²⁸ Jesus ikustean, oihuka hasi eta, aurrean ahozpezturik, deiadarka esan zuen:

-Zer duzu nirekin, Jesus, Goi-goikoaren Seme horrek? Arren, ez nazazu oinazetu.

²⁹ Izan ere, gizon harengandik irteteko agindua baitzion Jesusek espiritu gaiztoari. Zeren sarritan hartzen baitzuen deabruak bere menpe; eta, zaintzeko girgiluz eta katez lotzen bazuten ere, lokarriak hautsi egiten zituen, eta deabruak toki bakartietara bultzatzen zuen.

³⁰ Orduan, Jesusek galdetu zion:

-Nola duk izena?

Hark erantzun:

-Taldea.

Deabru asko baitziren harengan sartuak. ³¹ Eta leize-zulora ez bidaltzeko erregutu zioten Jesusi.

³² Bazebilen han txerri-talde on bat mendian uxarrean. Haietan sartzen uzteko erregutu zioten deabruek Jesusi. Honek baimena eman zien. ³³ Deabruak gizonarengandik atera eta txerriengan sartu ziren, eta txerri-taldea ezpondan behera aintzirara amildu zen eta ito. ³⁴ Gertatua ikustean, txerrizainek ihes egin eta herrian eta auzoetan berria zabaldu zuten. ³⁵ Orduan, zer gertatu ote zen ikustera irten zen jendea. Jesusen ondora iristean, han aurkitu zuten Jesusen oinetan eseria deabruak atera zitzaizkion gizona, jantzirik eta bere onean, eta biziki izutu ziren. ³⁶ Gertatua ikusi zutenek deabruduna nola sendatua izan zen kontatu zioten jendeari. ³⁷ Orduan, Gerasa inguru hartako jende guztiak beren artetik alde egiteko eskatu zion Jesusi, beldurrak jota baitzeuden. Jesus untziratu eta itzuli egin zen. ³⁸ Deabruak atera zitzaizkion gizonak berarekin ibiltzen uzteko eskatu zion; baina Jesusek bidali egin zuen, esanez: ³⁹ «Itzul zaitez etxera, eta konta ezazu Jainkoak egin dizun guztia».

Eta han joan zen, Jesusek egin ziona herri guztian zabalduz.

⁴⁰ Jesus itzuli zenean, jendeak ongi etorria egin zion, denak haren zain baitzeuden. ⁴¹ Hartan, Jairo zeritzan gizon bat etorri zitzaion, sinagogako buruzagia. Eta Jesusen oinetan ahozpezturik, arren eta arren bere etxera etortzeko eskatzen zion, ⁴² bere alaba bakarra, hamabiren bat urtekoa, hilzorian zeukala eta.

Bidean, jendeak ito beharrean estutzen zuen. ⁴³ Bazen han emakume bat, hamabi urte hartan odol-jarioz zegoena. Bere diru guztiak medikutan gastatuak zituen, baina ezin izan zuen inork sendatu. ⁴⁴ Atzetik hurbildu eta soineko-ertza ukitu zion Jesusi; eta bat-batean odol-jarioa gelditu egin zitzaion. ⁴⁵ Jesusek galdetu zuen:

-Nork ukitu nau?

Denek ezetz ziotela, Pedrok esan zion:

-Maisu, ez zaitu, bada, jende guztiak lehertu beharrean estutzen?

⁴⁶ Baina Jesusek esan zuen:

-Norbaitek ukitu nau, niregandik indar bat atera dela sumatu baitut.

⁴⁷ Orduan, emakumeak, bere burua ezin zuela gorde ikusiz, beldurrez dardar Jesusen oinetara erori eta jende guztiaren aurrean agertu zuen zergatik ukitu zuen eta nola bat-batean sendatua gertatu zen. ⁴⁸ Jesusek esan zion: «Ene alaba, zeure sinesmenak sendatu zaitu; zoaz bakean».

⁴⁹ Oraindik hizketan ari zela, sinagogako buruzagiaren etxetik morroi bat etorri zen esatera: «Hil zaizu alaba; ez eman gehiago nekerik Maisuari». ⁵⁰ Baina Jesusek, hori entzunik, esan zion: «Ez izan beldurrik; zuk sinetsi, eta salbatuko da».

⁵¹ Etxera iritsi zirenean, ez zion inori ere utzi berekin sartzen, Pedro, Joan eta Santiagori eta neskatilaren gurasoei izan ezik. ⁵² Denak negarrez eta aieneka ari ziren neskarengatik. Jesusek esan zien: «Ez egin negarrik; ez dago hilda, lo dago».

⁵³ Haiek barre egiten zioten, bai baitzekiten hilda zegoela. ⁵⁴ Baina Jesusek eskutik heldu eta hots egin zion: «Neskatila, jaiki zaitez». ⁵⁵ Neskatilari arnasa etorri zitzaion eta bat-batean zutitu zen, eta hari jaten emateko agindu zien Jesusek. ⁵⁶ Gurasoak harri eta zur gelditu ziren. Jesusek gertatua inori ez esateko agindu zien.

9. atala

¹ Jesusek, Hamabiak beregana bildurik, deabru guztiak botatzeko eta gaitzak sendatzeko indarra eta ahalmena eman zizkien. ² Eta Jainkoaren erregetza hots egitera eta gaixoak sendatzera bidali zituen, ³ esanez: «Ez hartu deus ere biderako, ez makilarik, ez zakutorik, ez ogirik, ez dirurik, eta ez dezala inork aldatzeko jantzirik eraman. ⁴ Edozein etxetan sartzen zaretela, gelditu bertan herri hartatik atera arte. ⁵ Eta onartzen ez bazaituztete, herri hartatik alde egitean, astindu zeuen oinetako hautsa, beraien kontrako seinaletzat».

⁶ Atera ziren, bada, eta herriz herri joan ziren, berriona hots eginez eta alde guztietan gaixoak sendatuz.

⁷ Jakin zuen Herodes agintariak gertatzen zen guztia, eta zer pentsa ez zekiela zegoen. Batzuek Joan hilen artetik piztu zela zioten; ⁸ beste batzuek Elias profeta azaldu zela; beste zenbaitek, berriz, antzinako profetaren bat piztu zela. ⁹ Herodesek, berriz, honela zioen: «Joani neuk moztu nion lepoa. Nor da, bada, hau, horrelakoak entzuten baititut beroni buruz?» Eta Jesus ezagutzeko egokiera bila zebilen.

¹⁰ Apostoluek, itzultzean, egin zuten guztia kontatu zioten Jesusi. Orduan, haiek berekin hartu eta Betsaida zeritzan herrialdera joan zen bakarrik. ¹¹ Baina ohartu zen jendea eta jarraitu egin zion. Jesusek ongi hartu zituen eta Jainkoaren erregetzaz hitz egin zien eta premia zeukaten guztiak sendatu zituen.

¹² Eguna iluntzen hasia zen. Hamabiak hurbildu eta esan zioten Jesusi:

-Bidal ezazu jendea inguruko auzo eta baserrietara, ostatu eta jan bila joan daitezen, hemen oso aparte baikaude.

¹³ Baina hark erantzun zien:

-Eman zeuek jaten.

Haiek, orduan:

-Ez daukagu bost ogi eta bi arrain besterik, jende honentzat guztiarentzat jatekoa erostera geu joaten ez bagara behintzat.

¹⁴ Bosten bat mila gizon ziren. Jesusek esan zien ikasleei:

-Eserarazi berrogeita hamarnaka.

¹⁵ Hala, denak eserarazi zituzten. ¹⁶ Hartu zituen Jesusek bost ogiak eta bi arrainak, eta, begiak zerura jasorik, bedeinkazioa esan, ogiak zatitu eta ikasleei eman zizkien, jendeari eskaintzeko. ¹⁷ Asetzeraino jan zuten denek, eta gelditutako hondarrez hamabi saski bete zituzten.

¹⁸ Jesus bakardadean otoitzean ari zen batean, ikasleak bildu zitzaizkion, eta Jesusek galdetu zien:

-Nor naizela dio jendeak?

¹⁹ Haiek erantzun zioten:

-Batzuek Joan Bataiatzailea zarela; beste batzuek Elias; besteek antzinako profetaren bat piztu dela.

²⁰ Jesusek galdetu zien:

-Eta zuek, nor naizela diozue?

Pedrok erantzun:

-Jainkoaren Mesias.

²¹ Jesusek inori ez esateko agindu zien zorrotz, ²² eta hau esan zien gainera: «Gizonaren Semeak asko sufritu behar du; zahar, apaizburu eta lege-maisuek gaitzetsi egingo dute eta hil, eta hirugarren egunean piztu egingo da».

²³ Gero, denei esan zien: «Nire ondoren etorri nahi duenak uko egin biezaio bere buruari, har beza bere eguneroko gurutzea eta jarrai biezat. ²⁴ Izan ere, bere bizia gorde nahi duenak galdu egingo du; bere bizia niregatik galtzen duenak, ordea, gorde egingo du. ²⁵ Zertarako du gizakiak mundu guztia irabaztea, bere burua galtzen eta hondatzen badu? ²⁶ Beraz, inor nitaz eta nire mezuaz lotsatzen bada, Gizonaren Semea ere lotsatu egingo da hartaz, bere aintzaz, bere Aitaren aintzaz eta aingeru santuen aintzaz etorriko denean. ²⁷ Zinez diotsuet: Hemen daudenetako batzuk ez dira hilko, harik eta Jainkoaren erregetza ikusi arte».

²⁸ Hitzaldi honetatik zortziren bat egunera, Pedro, Joan eta Santiago berekin hartu eta mendira igo zen Jesus, otoitzera. ²⁹ Eta, otoitzean ari zela, aurpegiaren itxura aldatu egin zitzaion, eta jantziak zuri distiratsu bihurtu. ^30-31 Hartan, bi gizon azaldu ziren, aintzaz distiratsu: Moises eta Elias, eta Jesusekin mintzo ziren Jerusalemen gertatzekoa zen honen heriotzaz. ³² Pedro eta lagunak logaleak jota zeuden; baina esnatu ziren eta Jesusen aintza eta harekin zeuden bi gizonak ikusi zituzten. ³³ Hauek urruntzean, Pedrok esan zion Jesusi: «Maisu, zein ederki gauden hemen! Zergatik ez egin hiru etxola: bata zuretzat, bestea Moisesentzat eta bestea Eliasentzat?»

Ez zekien zer esaten zuen ere. ³⁴ Eta, hori zioela, hodei batek estali zituen, eta beldurtu egin ziren hodeipean sartzean. ³⁵ Mintzo hau entzun zen hodeitik: «Hauxe dut neure Semea, nik hautatua. Entzun berari!»

³⁶ Mintzoaren ondoren, Jesus bakarrik ageri zen. Ikasleek isilik gorde zuten eta, ordukoz, ez zioten inori esan ikusitakorik ezer.

³⁷ Biharamunean, menditik beherakoan, jende asko atera zitzaion bidera. ³⁸ Hartan, gizon batek jendartetik oihuka esan zion:

-Maisu, arren begira, nire semeari, bakarra baitut. ³⁹ Espiritu batek hartzen du menpean, eta bat-batean garrasika hasten da; gogor astintzen du eta lerdea dariola jartzen, eta oso nekez alde egiten du berarengandik, hauts eginda uzten duelarik. ⁴⁰ Zure ikasleei eskatu diet espiritua botatzeko, baina ezin izan dute.

⁴¹ Jesusek esan zuen:

-Hau gizaldi sinesgogor eta makurra! Noiz arte egon behar ote dut zuen artean eta jasan behar ote zaituztet? Ekar ezazu hona semea.

⁴² Mutila zetorrela, deabruak lurrera bota eta gogor astindu zuen. Jesusek mehatxu egin zion espiritu gaiztoari, mutikoa sendatu zuen eta aitari itzuli zion. ⁴³ Denak harriturik gelditu ziren Jainkoaren handitasuna ikustean.

Jesusek egiten zituenengatik txunditurik zeuden denak. Hark esan zien ikasleei: ⁴⁴ «Hartu ongi gogoan hitzok: Gizonaren Semea gizakien eskuetara emango dute».

⁴⁵ Haiek, ordea, ez zuten ulertzen zer ari zitzaien; ilun gertatzen zitzaien, eta ezin ziren esanahiaz jabetu; galdetzera, berriz, ez ziren ausartzen.

⁴⁶ Eztabaida sortu zen ikasleen artean, nor ote zen beraietan handiena. ⁴⁷ Igarri zizkien Jesusek beren burutazioak eta, haur bat harturik, bere ondoan jarri ⁴⁸ eta esan zien: «Haur hau nire izenean onartzen duenak neu onartzen nau; eta ni onartzen nauenak, bidali nauen hura onartzen du. Zeren zuetan txikiena, horixe baita handiena».

⁴⁹ Orduan, Joanek esan zion:

-Maisu, gizon bat ikusi dugu zure izenean deabruak botatzen, eta eragotzi egin nahi izan diogu, ez baita gure taldekoa.

⁵⁰ Baina Jesusek erantzun:

-Ez eragotzi, zeren zuen kontra ez dagoena zuen alde baitago.

⁵¹ Mundu honetatik eramana izateko garaia bazetorkiolarik, Jerusalemera joateko erabaki sendoa hartu zuen Jesusek. ⁵² Mandatari batzuk bidali zituen aurretik, eta Samariako herri batean sartu ziren Jesusi ostatua prestatzeko. ⁵³ Baina herrikoek ez zuten hartu nahi izan, Jerusalemera zihoala eta. ⁵⁴ Hori ikusirik, Santiago eta Joan ikasleek esan zioten: «Jauna, aginduko al dugu zerutik tximista erori eta garbi ditzan?»

⁵⁵ Baina Jesusek, haiengana itzulirik, haserre egin zien. ⁵⁶ Gero, beste herri batera joan ziren.

⁵⁷ Bidean zihoazela, batek esan zion Jesusi:

-Noranahi jarraituko dizut.

⁵⁸ Jesusek esan zion:

-Azeriek badituzte zuloak eta aireko hegaztiek habiak; Gizonaren Semeak, ordea, ez du burua non ezarri.

⁵⁹ Beste bati esan zion:

-Jarraitu niri.

Baina hark erantzun:

-Jauna, uztazu lehenbizi aitaren hiletak egitera joaten.

⁶⁰ Eta Jesusek:

-Utzi hilei beren hildakoen hiletak egiten; zu zoaz Jainkoaren erregetza hots egitera.

⁶¹ Beste batek, berriz, esan zion:

-Jarraituko dizut, Jauna, baina uztazu aurrena etxekoei agur egiten.

⁶² Baina Jesusek erantzun:

-Goldeari heldu eta atzera begiratzen duena ez da gai Jainkoaren erreinurako.

10. atala

¹ Ondoren, Jaunak beste hirurogeita hamabi ikasle izendatu eta bere aurretik bidali zituen binaka, bera joatekoa zen herri eta toki guztietara. ² Eta esan zien: «Uzta ugaria da, baina langileak gutxi. Erregutu, bada, uzta-jabeari, bidal ditzala langileak bere uztara.

³ «Zoazte! Bildotsak otso artera bezala bidaltzen zaituztet.

⁴ «Ez eraman poltsarik, ez zakutorik, ez oinetakorik, eta ez gelditu bidean inori agur egiten. ⁵ Edozein etxetan sartzen zaretela, esazue lehenbizi: <Bakea etxe honetakoei>. ⁶ Han bakezalerik baldin badago, haren gain kokatuko da zuen bakea; bestela, hutsean geldituko da zuen agurra. ⁷ Geldi zaitezte etxe berean, eta jan eta edan daukatenetik, zor baitzaio langileari bere saria. Ez ibili etxez etxe.

⁸ «Herriren batean sartu eta ongi hartzen bazaituztete, jan jartzen dizuetenetik, ⁹ sendatu bertako gaixoak eta esaiezue: <Gainean duzue Jainkoaren erregetza>. ¹⁰ Baina herriren batean sartu eta onartzen ez bazaituztete, irten plazara eta esan: ¹¹ <Oinetan itsatsi zaigun zuen herriko hautsa ere hor astintzen dizuegu. Dena dela, jakin ezazue gainean duzuela Jainkoaren erregetza>. ¹² Hona nik esan: Auzi-egunean Sodomak zigor bigunagoa izango du, herri hark baino.

¹³ «Ai zu, Korozain! Ai zu, Betsaida! Izan ere, Tiro eta Sidon hiri jentiletan zuen artean adina mirari gertatu izan balitz, aspaldi bihozberrituak ziratekeen, dolu-jantziz estaliz eta hautsetan eseriz. ¹⁴ Horregatik, Tiro eta Sidonek zigor bigunagoa izango dute zuek baino. ¹⁵ Eta zu, Kafarnaum,

«zeruraino altxatuko al zara? Lurraren barreneraino eroriko zara!

¹⁶ «Zuei entzuten dizuenak niri entzuten dit, eta zuek onartzen ez zaituztenak, ni ez nau onartzen; ni onartzen ez nauenak, berriz, bidali nauen hura ez du onartzen».

¹⁷ Hirurogeita hamabi ikasleak poz-pozik itzuli ziren, eta esan zioten Jesusi:

-Jauna, deabruak ere menpean jartzen zaizkigu zure izena aipatzean.

¹⁸ Jesusek esan zien:

-Tximista bezala zerutik erortzen ikusi dut Satanas. ¹⁹ Begira, sugeak eta eskorpioiak zapaltzeko eta etsaiaren indar guztiak menperatzeko ahalmena eman dizuet, eta ezin izango dizue ezerk kalterik egin. ²⁰ Halaz guztiz ere, ez poztu espirituak menpean jartzen zaizkizuelako; poztu, bai, zuen izenak zeruan idatzirik daudelako.

²¹ Une hartan, Espiritu Santuak pozez beterik, Jesusek esan zuen: «Goresten zaitut, Aita, zeru-lurren Jauna, gauza hauek jakintsu eta ikasiei ezkutatu dizkiezulako eta jende xumeari agertu. Bai, Aita, goretsia zu, horixe izan baituzu gogoko.

²² «Nire Aitak nire esku utzi du dena. Eta inork ez du ezagutzen Semea nor den, Aitak baizik; ez eta Aita nor den ere, Semeak baizik eta Semeak agertu nahi dionak».

²³ Eta ikasleak bakarrean harturik, esan zien: «Zorionekoak zuek ikusten duzuena ikusten duten begiak! ²⁴ Zeren, egia esan, profeta eta errege askok ikusi nahi izan baitzuten zuek ikusten duzuena, baina ez zuten ikusi, eta entzun, zuek entzuten duzuena, baina ez zuten entzun».

²⁵ Orduan, lege-maisu batek jaiki eta azpikeriaz galdetu zion:

-Maisu, zer egin behar dut ondaretzat betiko bizia jasotzeko?

²⁶ Jesusek esan zion:

-Zer dago idatzia Moisesen legean? Zer irakurtzen duzu?

²⁷ Hark erantzun:

-Maita ezazu Jauna, zeure Jainkoa, bihotz-bihotzez, gogo osoz, indar guztiz eta adimen guztiz. Eta lagun hurkoa zeure burua bezala.

²⁸ Jesusek erantzun zion:

-Ederki erantzun duzu. Bete hori eta bizia izango duzu.

²⁹ Baina lege-maisuak, bere galdera bidezkoa zela adierazi nahirik, galdetu zion Jesusi:

-Eta nor da nire lagun hurkoa?

³⁰ Jesusek erantzun zion:

-Behin batean, gizon bat zihoan Jerusalemdik behera Jerikorantz eta lapurren eskuetan erori zen; zeuzkanak kendu eta, egurtu ondoren, alde egin zuten, erdi hilik utziz. ³¹ Apaiz bat gertatu zen, hain zuzen, bide hartan behera, eta, gizona ikustean, bidetik okertu eta aurrera jo zuen. ³² Gauza bera egin zuen handik igaro zen tenpluko lebitar batek ere: ikustean, bidetik okertu eta aurrera jo zuen. ³³ Baina bidaian zen samariar bat bertara iritsi eta, hura ikustean, errukitu egin zitzaion. ³⁴ Hurbildu eta zauriak lotu zizkion, olioz eta ardoz igurtzi ondoren; gero, bere asto gainean ezarri, ostatura eraman eta bere ardurapean hartu zuen. ³⁵ Biharamunean, zilarrezko bi txanpon atera eta ostalariari eman zizkion, esanez: «Zain ezazu eta, gehiago gastatzen baduzu, hurrena natorrenean ordainduko dizut». ³⁶ Zure ustez, hirurotan zeinek jokatu zuen lagun hurko bezala lapurren esku eroritako gizonarekin?

³⁷ Lege-maisuak erantzun zion:

-Hartaz errukitu zenak.

Jesusek esan zion, orduan:

-Zoaz eta egin zuk ere beste horrenbeste.

³⁸ Bidean zihoazela, Jesus herrixka batean sartu zen, eta Marta zeritzan emakume batek etxean hartu zuen. ³⁹ Bazuen honek Maria izeneko ahizpa bat, eta hau, Jaunaren oinetan jarrita, honen hitza entzuten zegoen. ⁴⁰ Marta, berriz, lanpetua zebilen etxeko zereginetan. Orduan, Jesusengana joan eta esan zion:

-Jauna, ongi ikusten al duzu nire ahizpak etxeko lan guztiak nire gain uztea? Esaiozu laguntzeko.

⁴¹ Jaunak, ordea, erantzun zion:

-Marta, Marta, gauza askorengatik zabiltza kezkaz eta larri; ⁴² baina bat bakarra da beharrezko. Alderik onena aukeratu du Mariak, eta ez dio inork kenduko.

11. atala

¹ Behin batean, Jesus otoitzean ari zen toki batean; amaitu zuenean, bere ikasleetako batek esan zion: «Jauna, irakats iezaguzu otoitz egiten, Joanek bere ikasleei irakatsi zien bezala».

² Jesusek esan zien: «Otoitz egitean, esazue:

«Aita, agertu santu zeure izena, etorrarazi zeure erregetza; ³ emaguzu egunean eguneko ogia, ⁴ eta barkatu gure bekatuak, guk ere zor diguten guztiei barkatzen baitiegu, eta ez utzi gu tentaldian erortzen».

⁵ Gero, esan zien: «Eman dezagun zuetako batek adiskide bat duela eta gauerdian datorkiola, esanez: <Adiskidea, emazkidak hiru ogi, bihurtuko ditiat eta; ⁶ lagun bat etorri zaidak bidaian eta ez zeukaat ezer eskaintzeko>. ⁷ Eman dezagun besteak barrutik erantzuten diola: <Utz nazak bakean, atea itxia zegok eta haurrak eta neu oheratuak; ezin naitekek ematera jaiki>. ⁸ Hona nik esan: Adiskidea duelako ez bada ere, aspergarri izan ez dakion behintzat, jaiki eta eman egingo dio behar duena.

⁹ «Hauxe esaten dizuet, beraz: Eskatu, eta emango dizue Jainkoak; bilatu, eta aurkituko duzue; jo atea, eta zabalduko zaizue. ¹⁰ Zeren eskatzen duenak hartu egiten baitu, bilatzen duenak aurkitu, eta atea jotzen duenari zabaldu egiten baitzaio.

¹¹ «Ba ote da zuen artean aitarik, semeak arraina eskatu eta arrainaren ordez sugea emango dionik? ¹² Edo arrautza eskatu eta eskorpioia emango dionik? ¹³ Beraz, zuek, gaiztoak izanik, seme-alabei gauza onak ematen baldin badakizue, zenbatez areago ez die zeruko zuen Aitak Espiritu Santua emango eskatzen diotenei?»

¹⁴ Behin batean, gizon bat mututurik zeukan deabrua botatzen ari zen Jesus. Deabrua ateratzean, mutua hizketan hasi zen, eta jendea harriturik gelditu zen. ¹⁵ Alabaina, batzuek zioten: «Deabruen buruzagi den Beeltzebulen indarrez botatzen ditu honek deabruak». ¹⁶ Beste batzuek, azpikeriaz, Jainkoarengandiko seinale bat eskatzen zioten. ¹⁷ Igarri zizkien Jesusek beren burutazioak eta esan zien: «Bere baitan zatiturik dagoen erreinua errauts bihurtuko da eta etxea etxearen gainera eroriko. ¹⁸ Izan ere, Satanas ere bere baitan zatiturik badago, nola iraun dezake haren erreinuak? Nik deabruak Beeltzebulen indarrez botatzen ditudala baitiozue zuek. ¹⁹ Baina nik deabruak Beeltzebulen indarrez botatzen baditut, noren indarrez botatzen dituzte zuen ikasleek? Horregatik, zeuen ikasleak izango dituzue epaile. ²⁰ Deabruak Jainkoaren indarrez botatzen baditut, ordea, argi dago Jainkoa zuen artean errege izaten hasia dela.

²¹ «Gizon indartsu batek, armaturik, bere jauregia zaintzen duen bitartean, seguru dauzka bere ondasunak. ²² Baina indartsuago batek eraso eta menperatzen badu, segurantza ematen zioten armak kendu eta hari harrapatutako gauzak banatu egingo ditu.

²³ «Nire alde ez dagoena nire kontra dago, eta nirekin biltzen ez duena sakabanatzen ari da.

²⁴ «Espiritu gaiztoa, norbaitengandik irten ondoren, leku idorretan barrena ibili ohi da atseden bila; baina, aurkitzen ez duelarik, bere buruari esaten dio: <Noan berriro, atera nintzeneko neure etxera>. ²⁵ Iristean, etxea garbitua eta apaindua aurkitzen du. ²⁶ Orduan, joan eta beste zazpi espiritu hartzen ditu, bera baino gaiztoagoak, eta gizakiagan sartu eta bertan jartzen da bizitzen; horrela, pertsona horren azken egoera lehengoa baino okerragoa gertatzen da».

²⁷ Jesusek gauza hauek esaten ziharduela, emakume batek jendartetik deiadarka esan zion:

-Zorionekoa sabelean eraman zintuen eta bularra eman zizun emakumea!

²⁸ Baina Jesusek esan zuen:

-Hobeki esan, zorionekoak Jainkoaren hitza entzun eta betetzen dutenak!

²⁹ Jende asko biltzen ari zitzaiola, Jesus honela hasi zitzaien: «Gizaldi hau gaiztoa da; mirarizko seinale eske ari da, baina ez zaio seinalerik emango, Jonas profetarena baizik. ³⁰ Zeren, Jonas ninivetarrentzat seinale gertatu zen bezala, hala gertatuko baita Gizonaren Semea ere gizaldi honentzat. ³¹ Hegoaldeko erreginak auzi-egunean gizaldi honetako jendearen kontra altxatu eta kondenatu egingo du, munduaren bazterretik etorri baitzen Salomonen jakinduriazko hitzak entzutera, eta baduzue hemen Salomon baino handiago den bat. ³² Ninivetarrek ere auzi-egunean gizaldi honen kontra altxatu eta kondenatu egingo dute, beraiek bihozberritu egin baitziren Jonasen predikuaz, eta baduzue hemen Jonas baino handiago den bat.

³³ «Inork ez du kriseilua pizten eta ezkutuan edo ontzipean ipintzen, argimutilaren gainean baizik, sartzen direnek argia ikus dezaten. ³⁴ Begia duzu gorputzari argi egiten dion kriseilua. Begia onik duzunean, zure gorputz osoa ere argitan dabil. Begia gaixo duzunean, ordea, zure gorputz osoa ere ilunpetan dabil. ³⁵ Begira, bada, zure barruan argi behar lukeena ez dadin ilun gerta. ³⁶ Beraz, goitik beheraino argitan bazaude, inongo ilunperik gabe, kriseiluak bere distiraz argitzen zaituenean bezala zara argitsu».

³⁷ Jesusek hitzaldia amaitu zuenean, fariseu batek bere etxean bazkaltzera gonbidatu zuen. Jesus sartu eta mahaian jarri zen. ³⁸ Fariseua harriturik gelditu zen bazkal aurretik eskuen garbikuntzarik ez zuela egin ikustean. ³⁹ Orduan, Jaunak esan zion: «Zuek, fariseuok, edalontzia eta platera kanpotik garbitzen dituzue, zeuek barrutik lapurretaz eta txarkeriaz beteak zaudeten bitartean! ⁴⁰ Burugabeok halakook! Ez ote du kanpokoa egin zuenak berak egin barrua ere? ⁴¹ Hobe zenukete daukazuena limosnatzat emango bazenute! Horrela, gauza guztiak garbi izango lirateke zuentzat.

⁴² «Ai zuek, fariseuok! Barazki kaxkarrenen hamarrenak ordaintzen dituzue, eta zuzenbidea eta Jainkoaren maitasuna, berriz, alde batera uzten. Hauek bete behar zenituzkete, haiek utzi gabe. ⁴³ Ai zuek, fariseuok! Sinagogetan lehenengo aulkiak eta plazetan jendearen agurrak maite dituzue. ⁴⁴ Ai zuek! Ikusten ez diren hilobiak bezala zarete, jendea oharkabean haien gainetik baitabil».

⁴⁵ Orduan, lege-maisu batek esan zion:

-Maisu, horrela hitz eginez, guri ere irain egiten diguzu.

⁴⁶ Jesusek erantzun zion:

-Ai zuek ere, lege-maisuok! Eramanezineko zamak leporatzen dizkiezue besteei, eta zeuek atzamar batez ere ukitu ez.

⁴⁷ «Ai zuek, zeuen gurasoek hildako profetei hilarriak jasotzen dizkiezuenok. ⁴⁸ Horrela, gurasoek egindakoarekin ados zaudetela aitortzen duzue; zeren haiek hil egin zituzten profetak, eta zuek hilarriak jasotzen dizkiezue. ⁴⁹ Zerbaitengatik esan zuen Jainkoak bere jakindurian: <Profetak eta apostoluak bidaliko dizkiet eta batzuk hil eta besteak erasoka erabiliko dituzte>. ⁵⁰ Baina Jainkoak munduaren hasieratik isuri den profeta guztien odolaren kontuak eskatuko dizkio gizaldi honi: ⁵¹ hasi Abelen odoletik, eta aldaretik santutegira bitartean hil zen Zakariasen odoleraino. Bai, egia esan, gizaldi honi eskatuko dizkio kontuak Jainkoak.

⁵² «Ai zuek, lege-maisuok, jakintzaren ateko giltzaren jabe egin zaretenok. Zeuek ez zarete sartu eta sartu nahi zutenei ez diezue utzi».

⁵³ Handik atera zenean, gupidarik gabe eraso zioten lege-maisuek eta fariseuek, handik eta hemendik galdezka, ⁵⁴ ea erantzun okerren batean harrapatzen zuten.

12. atala

¹ Bitartean, milaka eta milaka lagun bildua zen, elkar zapaldu beharrean. Jesus hizketan hasi zitzaien: «Ibili kontuz fariseuen legamiarekin, hau da, itxurazalekeriarekin. ² Ez dago ezer gordeta agertuko ez denik, ez eta ere ezer ezkutuan jakingo ez denik. ³ Zeren gau-ilunez esan duzuena egun-argiz entzungo baita, eta etxe-zokoan belarrira esan duzuena etxe gainetik hots egingo.

⁴ «Entzun zuek, nire adiskideok. Ez izan beldurrik gorputza hil bai, baina hortik aurrera ezer egiterik ez dutenei. ⁵ Esango dizuet nori izan beldur: Izan beldur hiltzeko eta ondoren infernura jaurtikitzeko ahalmena duenari. Bai, izan beldur horri! ⁶ Ez ote dira bost txori bi sosetan saltzen? Alabaina, haietako bat bakarra ere ez dauka Jainkoak ahazturik. ⁷ Zuen buruko ileak ere denak zenbatuak dauzka Jainkoak. Ez izan beldur: txori guztiek baino gehiago balio duzue.

⁸ «Egia esan, jendaurrean aitortzen nauena aitortuko du Gizonaren Semeak ere Jainkoaren aingeruen aurrean; ⁹ baina jendaurrean ukatzen nauena ukatu egingo dute Jainkoaren aingeruen aurrean. ¹⁰ Gizonaren Semearen kontra zerbait esaten duenari, barkatuko dio Jainkoak; baina Espiritu Santuaren kontra birao egiten duenari, ez dio barkatuko.

¹¹ «Sinagogetara eta buruzagien eta agintarien aurrera eramango zaituztetenean, ez egon kezkatan nola egin edo zer esan zeuen alde, ¹² Espiritu Santuak adieraziko baitizue une hartan bertan zer esan behar duzuen».

¹³ Behin batean, jendarteko batek esan zion Jesusi:

-Maisu, esaiozu nire anaiari senipartea nirekin erdibanatzeko.

¹⁴ Jesusek erantzun zion:

-Gizon, nork egin nau ni zuen artean epaile edo ondasun-banatzaile?

¹⁵ Orduan, guztiei esan zien:

-Kontuz! Gorde diru-gosetik, ondasunek ez baitiote inori bizia segurtatzen, ugari izanda ere.

¹⁶ Gero, parabola hau kontatu zien: «Gizon aberats bati lurrak uzta handia eman zion. ¹⁷ Eta honela hasi zen berekiko pentsatzen: <Zer egin, ez baitut uzta non jasorik?> ¹⁸ Eta beretzat esan zuen: <Badakit zer egin: mandio zaharrak bota eta handiagoak egingo ditut eta hauetan jasoko neure garia eta gainerakoak. ¹⁹ Gero, esango diot neure buruari: Ea, mutil, baduk hor gordeta urtetarako ondasunik aski; hartu atseden, jan, edan eta bizi hadi lasai>. ²⁰ Baina Jainkoak esan zion: <Burugabea halakoa! Gaur gauean bertan hil behar duzu. Norentzat izango da pilatu duzuna?> »

²¹ Eta honela amaitu zuen: «Horra zer gertatzen zaion, Jainkoarentzat aberats izan beharrean, beretzat ondasunak pilatzen dituenari».

²² Ondoren, bere ikasleei esan zien Jesusek: «Horregatik diotsuet: Ez kezkatu bizitzeko zer jango, edota gorputza zerez jantziko. ²³ Izan ere, bizia janaria baino gehiago da, eta gorputza jantzia baino gehiago. ²⁴ Begira beleei: ez dute ereiten, ez uztarik biltzen; ez dute bihitegirik, ez mandiorik; hala ere, Jainkoak janaritzen ditu. Zenbat gehiago ez ote duzue balio zuek hegaztiek baino! ²⁵ Asko arduratu arren, zuetako nork luza lezake bizitza apurtxo bat ere? ²⁶ Beraz, gauzarik txikiena ere ezin baduzue, zertan kezkatu gainerakoaz? ²⁷ Begira nola hazten diren loreak: ez dira lanean penatzen, ez dute iruten; baina, egia esan, Salomon bera ere, bere ospe guztian, ez zen janzten horietako baten pare. ²⁸ Beraz, gaur belardian dagoen eta bihar sutan erreko den belarra Jainkoak horrela janzten badu, zenbat gehiago ez ote zaituzte jantziko zuek, sinesmen gutxikook?

²⁹ «Zuek ez ibili larri jan-edanaren bila. ³⁰ Fedegabeak arduratu ohi dira horiez guztiez; baina zuen Aitak badaki horren beharra duzuena. ³¹ Ardura zaitezte, ordea, Jainkoaren erregetzaz, eta beste hori gehigarritzat emango dizue Jainkoak. ³² Ez izan beldur, ene artaldetxo hori, atsegin izan baitu zuen Aitak zuen alde errege izatea.

³³ «Saldu zeuen ondasunak eta eman limosna. Pila itzazue zeruan hondatuko ez diren ondasunak, huts egingo ez dizueten aberastasunak, hara ez baita lapurrik hurbiltzen, ez eta han sitsak jaten ere. ³⁴ Zeren, zuen aberastasuna non, zuen bihotza han.

³⁵ «Zaudete prest, jantziak loturik eta kriseiluak pizturik; ³⁶ izan zaitezte nagusia ezteietatik itzuli zain dauden morroiak bezala, iritsi eta atea jo bezain laster irekitzeko prest dauden morroiak bezala. ³⁷ Zorionekoak morroi horiek, nagusiak, iristean, zain aurkitzen baditu. Benetan diotsuet: Arropak aldaturik, mahaian eseraraziko ditu eta zerbitzatzen hasiko zaie. ³⁸ Eta gauerdian edo goizaldera badator eta horrela aurkitzen baditu, zorionekoak haiek!

³⁹ «Gogoan hartu hau: etxeko nagusiak, lapurra zein ordutan etorriko den jakingo balu, ez luke etxea zulatzen utziko. ⁴⁰ Egon prest zuek ere, gutxien uste duzuen orduan etorriko baita Gizonaren Semea».

⁴¹ Pedrok galdetu zion: «Jauna, guretzat ala denentzat esan duzu parabola hau?»

⁴² Jaunak esan zuen: «Izan zaitezte etxezain leial eta zentzuduna bezala, nagusiak bere orduan otordua banatzeko morroien buru ipini duena bezala. ⁴³ Zorionekoa morroi hori, nagusiak, iristean, agindua egiten aurkitzen badu! ⁴⁴ Benetan diotsuet: Bere ondasun guztien buru ipiniko du. ⁴⁵ Baina morroia, nagusiak luzatu egingo duelakoan, morroi eta neskameak jotzen, jan-edanean eta mozkorkerian hasten bada, ⁴⁶ gutxien espero duen egunean eta gutxien uste duen orduan etorriko zaio nagusia, eta zigorrik gogorrena ezarriko dio, eta desleialek merezi duten zoria emango. ⁴⁷ Nagusiaren gogoa zein den jakin arren, gauzak hark nahi bezala eratzen edo egiten ez dituen morroiak zigor zorrotza izanen du; ⁴⁸ nagusiaren gogoa zein den jakin gabe, zigorra merezi duen zerbait egiten duenak, berriz, biguna. Asko eman zitzaionari, asko eskatuko zaio; askoren kargua eman zitzaionari, are kontu handiagoa eskatuko.

⁴⁹ «Lurrean sua jartzera etorri naiz, eta nahiago nuke dagoeneko piztua balego! ⁵⁰ Heriotza-uretan murgildu behar dut, eta hau nire larria hori bete arte!

⁵¹ «Munduari bakea ematera etorria naizela uste al duzue? Egia esan, bakea ez, banaketa baizik. ⁵² Zeren hemendik aurrera, etxe bateko bost senideak, elkarrekin banaturik egongo baitira: hiru biren kontra eta bi hiruren kontra; ⁵³ aita semearen aurka eta semea aitaren aurka, ama alabaren kontra eta alaba amaren kontra, amaginarreba errainaren kontra eta erraina amaginarrebaren kontra».

⁵⁴ Jesusek hau ere esan zion jendeari: «Sartaldean lainoa ikusi orduko, <Euria dator> esaten duzue, eta hala gertatzen da. ⁵⁵ Hego-haizea denean, berriz, <Sargoria dugu> esaten duzue, eta hala gertatzen da. ⁵⁶ Itxurazaleok! Badakizue zeru-lurren itxurari antzematen, eta nola ez diozue antzematen garai honi?

⁵⁷ «Zergatik ez duzue zeuen kabuz zuzen dena erabakitzen? ⁵⁸ Esate baterako, etsaiarekin auzitegira zoazela, saia zaitez bidean harekin konponbidea aurkitzen; bestela, epaileagana eramango zaitu eta epaileak ertzainaren eskuetan jarriko eta ertzainak kartzelara botako. ⁵⁹ Egia esan, ez zara handik aterako azken semeikoa ordaindu arte».

13. atala

¹ Une hartan, batzuek Jesusengana joan eta zenbait galilearri gertatua kontatu zioten: nola Pilatok hil zituen, eskaintzen ari ziren abereen odolarekin beraien odola nahastuz. ² Jesusek erantzun zien: «Galilear horiek gainerakoak baino bekatariago zirela uste al duzue, heriotza hori izan zutelako? ³ Ez horixe! Eta zuek ere, bihozberritzen ez bazarete, berdin hilko zarete denok.

⁴ «Eta Siloeko dorreak azpian harrapaturik hil ziren hemezortzi haiek, gainerako jerusalemdarrak baino bekatariago zirela uste al duzue? ⁵ Ez horixe! Eta zuek ere, bihozberritzen ez bazarete, denok hilko zarete».

⁶ Gero, parabola hau esan zien Jesusek: «Gizon batek pikuondo bat zuen bere mahastian aldatua. Joan zen piku bila eta ez zuen aurkitu. ⁷ Orduan, mahastizainari esan zion: <Begira, badira hiru urte pikuondo honetara piku bila natorrela, eta ez dut aurkitzen. Moztu ezazu. Zertarako egongo da hor lurra alferrik jaten?> ⁸ Baina mahastizainak erantzun zion: <Jauna, utz ezazu aurtengoz; bitartean, ondoa aitzurtu eta ongarria botako diot, ⁹ ea aurrerakoan fruiturik ematen duen; eta bestela, moztu> ».

¹⁰ Behin batean, larunbatez, sinagoga batean irakasten ari zen Jesus. ¹¹ Bazen han, hemezortzi urte hartan espiritu baten menpe gaixo zegoen emakume bat: erabat konkortua zegoen eta ezin zen inola ere zuzendu.

¹² Ikustean, Jesusek deitu eta esan zion: «Emakumea, geldi zaitez libre zeure gaitzetik».

¹³ Eskuak ezarri zizkion eta bat-batean zuzendu zen eta Jainkoa goresten hasi.

¹⁴ Sinagogako buruzagiak, Jesusek larunbatez sendatu zuelako haserre, jendeari esan zion:

-Astean sei egun daude lanerako. Zatozte egun horietan sendatzera, eta ez larunbatean.

¹⁵ Jaunak erantzun zion:

-Itxurazaleok! Zuetako nork ez du larunbatez ere idia nahiz astoa ikuilutik askatu eta ura edatera eramaten? ¹⁶ Eta Abrahamen ondorengo den honi, hemezortzi urtez Satanasek lotua eduki duen honi, ez ote zitzaion larunbatez lokarri hori askatu behar?

¹⁷ Hitz hauekin, lotsa-lotsa eginik gelditu ziren Jesusen etsai guztiak; jendetza, ordea, pozik zegoen hark egiten zituen gauza miragarri guztiengatik.

¹⁸ Jesusek jarraitu zuen: «Zeren irudiko da Jainkoaren erregetza? Zeren antzeko dela esango nuke? ¹⁹ Gizon batek bere baratzean botatzen duen mostaza-haziaren antzekoa da: hazten da eta zuhaitz egiten, eta txoriek haren adarretan egiten dituzte habiak».

²⁰ Berriro esan zuen: «Zeren antzeko dela esango nuke Jainkoaren erregetza? ²¹ Legamiaren antzekoa da: emakume batek anega bat irinetan nahasten du, eta oraldi guztia harrotzen da».

²² Jerusalemera bidean zihoan Jesus, igarotzen zituen herri eta auzoetan irakatsiz.

²³ Batek esan zion:

-Jauna, gutxi izango al dira salbatuko direnak?

Jesusek erantzun zuen:

²⁴ -Saia zaitezte ate estutik sartzen. Egia esan, askok sartu nahi izango dute, eta ezin izango. ²⁵ Etxeko nagusiak jaiki eta atea itxiz gero, kanpoan geldituok behin eta berriro atea joko diozue, «Ireki, Jauna» deiadarka, baina hark erantzungo dizue: «Ez dakit nongoak zareten». ²⁶ Orduan, honela hasiko zatzaizkiote: «Zurekin jan eta edanak gara, eta zuk gure plazetan irakatsi izan duzu». ²⁷ Baina hark erantzungo dizue: «Ez dakit nongoak zareten. Alde niregandik, gaizkileok!» ²⁸ Orduan, negarra eta hortz-karraska izango da, Abraham, Isaak eta Jakob eta profeta guztiak Jainkoaren erreinuan eta zeuen buruak, berriz, kanpora jaurtikiak ikustean. ²⁹ Asko etorriko dira sortaldetik eta sartaldetik, iparretik eta hegotik, eta Jainkoaren erreinuko mahaikide izango.

³⁰ «Begira, orain azkenengo den zenbait lehenengo izango da orduan, eta orain lehenengo den zenbait, azkenengo».

³¹ Une hartan, fariseu batzuk joan zitzaizkion Jesusi eta esan zioten:

-Zoaz, alde egizu hemendik, Herodes zu hil nahian dabil eta.

³² Jesusek esan zien:

-Joan eta esaiozue gizontto horri: Begira, gaur eta bihar sendatzen eta deabruak botatzen jarraitu behar dut, eta hirugarren egunean nire azkena izango da. ³³ Baina gaur, bihar eta etzi bideari jarraitu behar diot, ez baitaiteke profetarik Jerusalemdik kanpora hil.

³⁴ «Jerusalem, Jerusalem, profetak hiltzen eta Jainkoak zuri bidaliak harrikatzen dituzuna! Zenbat aldiz ez ditut bildu nahi izan zure seme-alabak, oiloak bere txitaldea hegalpean bezala, eta zuek ez duzue nahi izan. ³⁵ Horra bada, hutsik geldituko zaizue etxea. Eta esaten dizuet ez nauzuela ikusiko, hau esango duzuen garaira arte: Bedeinkatua Jaunaren izenean datorrena!»

14. atala

¹ Behin batean, larunbatez, fariseu-buruetako baten etxera joan zen Jesus bazkaltzera, eta fariseuak zelatan zegozkion. ² Gizon urmindun bat zegoen han, Jesusen aurrean. ³ Jesusek lege-maisu eta fariseuei galdetu zien: «Zilegi al da larunbatez inor sendatzea, bai ala ez?»

⁴ Haiek isilik gelditu ziren. Orduan, Jesusek gaixoa eskutik hartu, sendatu eta bidali egin zuen. ⁵ Gero, haiei esan zien: «Zuetako nork, semea nahiz idia putzura erortzen bazaio, ez du berehala ateratzen, larunbata izanagatik?»

⁶ Erantzun ezinik gelditu ziren.

⁷ Ohartu zen Jesus gonbidatuek mahaiko lehen jarlekuak hartzen zituztela, eta aholku hauek eman zizkien: ⁸ «Ezteietara gonbidatzen zaituztenean, ez jarri mahaiburuan, zu baino gonbidatu ospetsuagoren bat izan daiteke eta; ⁹ hala balitz, biok gonbidatu zaituztenak etorri eta esango lizuke: <Utzi tokia honi>; orduan, azkenengo lekuan eseri beharko zenuke lotsagorritan. ¹⁰ Alderantziz, gonbidatzen zaituztenean, jarri azkenengo tokian, gonbidatu zaituenak, datorrenean, esan diezazun: <Adiskide, igo gorago>. Horrela, oso toki onean geldituko zara mahaikide guztien aurrean. ¹¹ Zeren eta bere burua goratzen duena beheratu egingo baitu Jainkoak, eta bere burua beheratzen duena, goratu».

¹² Eta gonbidatu zuenari esan zion: «Bazkari edo afariren bat ematean, ez gonbidatu zeure adiskideak, ez eta senide, ahaide edo auzoko aberatsak ere; zeren beraiek ere gonbidatu egingo zintuzkete, eta, horrela, ordaina hartuko zenuke. ¹³ Aitzitik, otordu bat ematean, gonbidatu behartsu, elbarri, herren eta itsuak. ¹⁴ Zorionekoa zu orduan, ez baitute zuri ordaintzerik! Zintzoak piztuko direnean jasoko duzu ordaina».

¹⁵ Hitz hauek entzutean, mahaikide batek esan zion Jesusi: «Zorionekoa Jainkoaren erreinuko otorduan parte hartuko duena!»

¹⁶ Jesusek erantzun zion: «Gizon bat afari handi bat ematekoa zen eta jende asko gonbidatu zuen. ¹⁷ Afarikoan, morroia bidali zuen gonbidatuei esatera: <Etorri, dena gertu dago eta>. ¹⁸ Baina bata bestearen ondoren denak aitzakiak jartzen hasi ziren. Lehenengoak esan zion: <Soroa erosi dut, eta ikustera joan behar dut; barkatu, arren>. ¹⁹ Beste batek, berriz: <Bost idi-pare erosi ditut, eta probatzera joan behar dut; barkatu, arren>. ²⁰ Eta hurrengoak: <Ezkondu berria naiz eta ez naiteke joan>. ²¹ Honen guztiaren berri nagusiari ematera itzuli zen morroia. Etxeko nagusia biziki haserretu zen eta morroiari esan zion: <Hoa bizkor herriko plaza eta kaleetan barrena, eta ekarri hona behartsu, elbarri, itsu eta herrenak>.

²² «Geroago, morroiak esan zion: <Egin dut, jauna, zuk agindua, eta oraindik badago tokia>. ²³ Orduan, nagusiak esan zion: <Hoa bidez bide eta bazterrik bazter eta sarrarazi jendea barrura, etxea bete dakidan. ²⁴ Egia esan, gonbidatu haietako batek ere ez du nire afaria dastatuko> ».

²⁵ Jende-talde handiak zihoazen Jesusekin; honek, beraiengana itzulirik, esan zien: ²⁶ «Norbaitek nirekin etorri nahi badu eta ez banau ni bere aitamak eta emaztea, seme-alabak eta anai-arrebak eta bere burua ere baino maiteago, ez daiteke izan nire ikasle. ²⁷ Bere gurutzea hartu eta nire ondoren ez datorrena, ez daiteke izan nire ikasle.

²⁸ «Izan ere, zuetako nork, dorrea egin nahi badu, ez ditu aldez aurretik eseri eta gastuen kontuak ateratzen, bukatzeko adina ba ote duen ikusteko? ²⁹ Bestela, zimenduak hartu ondoren bukatu ezin izango balu, ikusiko luketen guztiek barre egingo liokete, ³⁰ esanez: <Honako hau eraikitzen hasi huen eta ezin izan dik amaitu>.

³¹ «Edo zein erregek, beste baten kontra gerrara joan nahi badu, ez du aldez aurretik eseri eta begiratzen, ea hamar mila gizon aski dituen hogei milarekin kontra datorkionari aurre egiteko? ³² Eta ezetz ikusten badu, bestea oraindik urruti dela, mandatariak bidaliko dizkio bakea eskatuz.

³³ «Era berean, zuetako inor ez daiteke izan nire ikasle, dituen guztiei uko egiten ez badie.

³⁴ «Bai, gauza ona da gatza; baina gatza gezatzen bada, nola gazitu berriro? ³⁵ Ez litzateke gauza ez lurrerako, ez ongarritarako; kanpora botako litzateke. Ulertzeko gauza denak uler beza».

15. atala

¹ Zergalari eta bekatari guztiak Jesusengana bildu ohi ziren hari entzutera, ² eta fariseuak eta lege-maisuak marmarrean ari ziren esanez: «Horrek harrera ona egiten die bekatariei, baita beraiekin jan ere!»

³ Jesusek parabola hau esan zien: ⁴ «Zuetako nor, ehun ardi izan eta bat galtzen bazaio, ez da, beste laurogeita hemeretziak larrean utzirik, galduaren bila joaten aurkitu arte? ⁵ Eta aurkitzen duenean, lepoan hartzen du poz-pozik ⁶ eta, etxeratzean, adiskideak eta auzokoak bildu eta esaten die: <Egin festa nirekin, aurkitu baitut galdutako ardia!> ⁷ Egia esan, Jainkoak ere poz handiagoa hartzen du bihozberritzen den bekatari batengatik, bihozberritu beharrik ez duten laurogeita hemeretzi zintzoengatik baino.

⁸ «Edota zein emakumek, zilarrezko hamar txanpon izan eta bat galtzen bazaio, ez du, kriseilua pizturik, etxea garbitu eta galdu zaion txanpona ardura guztiaz bilatzen aurkitu arte? ⁹ Eta, aurkitzean, adiskideak eta auzokoak bildu eta esaten die: <Egin festa nirekin, aurkitu baitut galdua nuen txanpona!> ¹⁰ Egia esan, berdin pozten da Jainkoa ere bere aingeruekin bihozberritzen den bekatari batengatik»

¹¹ Gainera, esan zien: «Gizon batek bi seme zituen. ¹² Gazteenak esan zion aitari: <Aita, emadazu dagokidan senipartea>. Eta aitak ondasunak banatu zizkien.

¹³ «Handik egun gutxira, seme gazteenak, zituen guztiak bildurik, urrutiko herrialde batera alde egin zuen eta han, galdukerian biziz, ondasun guztiak jan. ¹⁴ Dena xahutu zuenean, gosete ikaragarria gertatu zen inguru hartan eta estu aurkitzen hasi zen. ¹⁵ Orduan, herrialde hartako gizon batengana joan zen morroi, eta hark bere sailetara bidali zuen txerrizain. ¹⁶ Txerriek jaten zuten ezkurrez asetzeko gogoa ematen zion, ez baitzion inork jaten ematen. ¹⁷ Orduan, pentsatzen jarririk, bere baitan esan zuen: <Zenbat langile gure aitarenean nahi adina ogi eta gehiago dutela, eta ni hemen goseak hiltzen! ¹⁸ Jaiki, aitarengana joan eta esango diot: Aita, bekatu egin dut Jainkoaren eta zure kontra. ¹⁹ Ez dut gehiago seme-izenik merezi. Har nazazu zeure langileetako bat bezala>.

²⁰ «Jaiki eta aitaren etxera abiatu zen. Oraindik urruti zegoela, ikusi zuen aitak eta errukitu egin zen; eta, lasterka joanik, besarkatu eta musuka hasi zitzaion. ²¹ Semeak esan zion: <Aita, bekatu egin dut Jainkoaren eta zure kontra. Ez dut gehiago zure seme-izenik merezi...> ²² Aitak, ordea, esan zien morroiei: <Ekarri bizkor jantzirik onena eta jantziozue, ipiniozue eraztuna eta jantzi oinetakoak; ²³ ekarri zekor gizendua eta hil; egin dezagun festa-otordua; ²⁴ zeren seme hau hilda bainuen eta piztu egin zait, galdua nuen eta aurkitu egin dut>. Eta festa hasi zuten.

²⁵ «Seme zaharrena soroan zen. Etxerakoan, hurbildu ahala, soinua eta dantzak sumatu zituen. ²⁶ Eta, morroi bati deiturik, zer gertatzen zen galdetu zion. ²⁷ Hark erantzun: <Zure anaia etorri da eta zekor gizendua hiltzeko agindu du zuen aitak, semea onik bereganatu duelako>. ²⁸ Biziki haserretu zen anaia eta ez zuen sartu nahi. Atera zen aita eta erreguka hasi zitzaion. ²⁹ Baina hark erantzun zion aitari: <Hainbeste urte da zure agindu bat ere sekula huts egin gabe zerbitzatzen zaitudala, eta ez didazu egundaino antxume bat ere eman, lagunekin festa egiteko; ³⁰ eta, horrako zure seme hori, zure ondasunak emagalduekin jan dituen hori, etorri dela eta, zekor gizendua hil duzu>. ³¹ Aitak erantzun zion: <Seme, zu beti nirekin zaude, eta nire guztia zeurea duzu! ³² Baina egoki zen poztu eta festa egitea, zure anaia hau hilda baikenuen eta piztu egin zaigu, galdua genuen eta aurkitu egin dugu!> »

16. atala

¹ Jesusek esan zien ikasleei: «Gizon aberats batek etxezain bat zuen, eta hau ondasunak alferrik galtzen ari zitzaiola salatu zioten.

² «Deitu zion eta esan: <Zer da zutaz entzun dudan hori? Emadazu etxezaintzaren kontu, kargutik bota egiten zaitut eta>.

³ «Honela zioen, orduan, etxezainak bere baitan: <Zer egin behar dut orain, nagusiak kargua kentzen didanez gero? Aitzurrerako ez naiz gauza, eta eskerako lotsa naiz. ⁴ Badakit zer egin, kargutik botatzen nauten honetan etxean nork hartua izan dezadan>.

⁵ «Deitu zituen bere nagusiaren zordunak banan-banan, eta lehenengoari galdetu zion: <Zenbat zor diozu nire nagusiari?> ⁶ Hark erantzun: <Ehun upel olio>. Etxezainak esan zion: <Hona zure ordain-agiria; agudo, eseri eta idatzi berrogeita hamar>.

⁷ «Gero, hurrengoari galdetu zion: <Zuk zenbat zor diozu?> Hark erantzun: <Ehun anega gari>. Eta besteak, orduan: <Hona zure ordain-agiria; idatzi laurogei>.

⁸ «Eta nagusiak txalotu egin zuen etxezain zuzengabe hura, zuhurki jokatu zuelako. Izan ere, mundukoak zuhurrago dira beren arteko arazoetan, argitakoak berenetan baino.

⁹ «Beraz, hauxe diotsuet nik ere: Irabaz itzazue adiskideak bidegabeko diruaren bidez; horrela, dirua amaitzean, betiko bizilekuetan hartuko zaituzte Jainkoak.

¹⁰ «Gauza txikietan fidagarria handietan ere fidagarri da, eta gauza txikietan zuzengabea, handietan ere zuzengabe. ¹¹ Bidegabeko dirua erabiltzen fidatzekoak izan ez bazarete, nork utzi zuen esku egiazko ondasuna? ¹² Zeuena ez duzuen aberastasunarekin fidatzekoak izan ez bazarete, nork eman benetan dagokizuena?

¹³ «Ez da morroirik bi nagusi zerbitza ditzakeenik; izan ere, bata gorroto izango du eta bestea maite, edota batari men egingo dio eta bestea begitan hartuko. Ezin zaitezkete Jainkoaren eta diruaren morroi izan».

¹⁴ Entzun zuten hau guztia fariseu diruzaleek, eta barre egiten zioten Jesusi. ¹⁵ Honek esan zien: «Zuek zeuen buruak zintzo azaltzen dituzue jendearen aurrean, baina ezagutzen du Jainkoak zuen barrua; izan ere, gizakiak baliotsutzat daukana, Jainkoarentzat mesprezagarri da.

¹⁶ «Moisesen legearen eta profeten garaia Joan Bataiatzailearekin bukatu da; geroztik, Jainkoaren erregetzaren berriona adierazten da, eta denek indar egiten dute bertan sartzeko.

¹⁷ «Errazago da zeru-lurrak desagertzea, legearen zeinurik txikiena ere huts gertatzea baino.

¹⁸ «Emaztea utzi eta beste batekin ezkontzen denak adulterio egiten du; eta senarrak utzitako emakume batekin ezkontzen denak adulterio egiten du.

¹⁹ «Bazen gizon aberats bat, purpuraz eta liho finez janzten zena eta egunero festa ederrak egiten zituena. ²⁰ Bazen Lazaro izeneko eskale bat ere, haren ate ondoan egoten zena; zauriz josia zegoen. ²¹ Pozik asko jango zukeen aberatsaren mahaitik lurrera botatzen zutena. Txakurrek ere etorri eta zauriak miazkatzen zizkioten.

²² «Hil zen eskalea, eta Abrahamen ondora eraman zuten aingeruek; hil zen aberatsa ere, eta lur eman zioten. ²³ Hilen Egoitzan oinazez zegoela, begiak jaso eta Abraham ikusi zuen urruti, eta Lazaro haren ondoan. ²⁴ Orduan, deiadar egin zion: <Aita Abraham, erruki nitaz; bidal ezazu Lazaro atzamar-muturra uretan busti eta niri mihia freskatzera, kiskaltzen bainago sugar hauetan>. ²⁵ Baina, Abrahamek erantzun zion: <Seme, gogoratu zuk zorion franko izan zenuela bizitzan; Lazarok, berriz, zoritxarrak; orain, hark atsegina aurkitu du hemen, eta zuk oinazeak. ²⁶ Horrez gainera, leize handi bat dago zuen eta gure artean; nahita ere, ez dauka inork hemendik zuengana igarotzerik, ez eta hortik guregana ere>.

²⁷ «Aberatsak, berriro: <Orduan, aita Abraham, bidal ezazu, arren, Lazaro gure aitaren etxera, ²⁸ bost anaia ditut eta; jar ditzala jakinaren gainean, beraiek ere oinaze-toki honetara etor ez daitezen>. ²⁹ Abrahamek erantzun zion: <Hor dituzte Moises eta profetak: entzun diezaietela>. ³⁰ Hark, oraindik: <Ez, aita Abraham; hildakoren bat joaten bazaie, orduan bai bihozberrituko direla>. ³¹ Baina Abrahamek erantzun zion: <Moisesi eta profetei entzuten ez badiete, hildakoren bat piztuta ere, ez dute kasurik egingo> ».

17. atala

¹ Jesusek esan zien ikasleei: «Nahitaezkoa da munduan galbideak gertatzea, baina dohakabea inoren sinesmena galbidean jartzen duena! ² Hobe luke errotarri bat lepotik lotu eta itsasora botako balute, txiki hauetakoren bat galbidean jartzea baino. ³ Kontuz ibili!

«Senideren batek iraintzen bazaitu, egiozu errieta, eta, damutzen bada, barkatu. ⁴ Eta egunean zazpi aldiz iraintzen bazaitu eta zazpi aldiz etortzen bazaizu <Damu dut> esanez, barkatu».

⁵ Apostoluek eskatu zioten Jaunari:

-Handi ezazu sinesmena guregan.

⁶ Jaunak erantzun zuen:

-Sinesmena bazenute, mostaza-hazia bezain txikia izanik ere, pikuondo honi «Atera hortik eta landatu itsasoan» esango zeniokete, eta obeditu egingo lizueke.

⁷ «Emazue zuetako batek morroi bat duela soro-lan edo artzantzarako. Morroia etxeratzean, <Hator berehala mahaira> esaten ote dio? ⁸ Ez ote dio beste hau esaten: <Presta iezadak afaria, jantzi amantala eta zerbitza nazak, nik afaldu bitartean; ondoren, afalduko duk hik>? ⁹ Morroiari esker ona zor ote dio agindua bete duelako? ¹⁰ Zuek ere berdin: agindu zaizuen guztia egin eta gero, esan: <Morroi gizarajo batzuk gara; egin behar genuena besterik ez dugu egin> ».

¹¹ Jerusalemera bidean, Samaria eta Galilean barrena zihoan Jesus. ¹² Herri batean sartzerakoan, hamar legendun atera zitzaizkion bidera. Urruti gelditurik, ¹³ deiadarka esan zioten:

-Jesus, Maisu, erruki zakizkigu!

¹⁴ Jesusek, ikustean, esan zien:

-Joan eta azaldu apaizengana.

Bidean zihoazela, garbi gelditu ziren. ¹⁵ Haietako bat, sendatua zegoela oharturik, Jainkoa deiadarka goratuz itzuli ¹⁶ eta Jesusen oinetara ahozpez erori zen, eskerrak emanez; samariarra zen bera. ¹⁷ Jesusek esan zuen: «Ez ote dira hamarrak garbi gelditu? Non dira beste bederatziak? ¹⁸ Ez al da izan atzerritar hau besterik Jainkoa goratzera etortzeko?»

¹⁹ Gero, esan zion: «Jaiki eta zoaz; zeure sinesmenak salbatu zaitu».

²⁰ Jainkoaren erregetza noiz iritsiko zen galdetu zioten fariseuek; Jesusek erantzun zien:

-Jainkoaren erregetza ez da nabarmen etorriko. ²¹ Ezin esango da: «Hona hemen» edo «Hara han»; zeren Jainkoaren erregetza zuen artean baitago jadanik.

²² Gero, ikasleei esan zien: «Iritsiko zaizue Gizonaren Semea etorriko deneko egun bat bederen ikusi nahi izango duzueneko garaia, baina ez duzue ikusiko. ²³ Orduan, <Hona hemen, hara han> esango dizuete. Baina zuek ez joan, ez atera atzetik lasterka. ²⁴ Izan ere, tximistak une batean zerualde batetik besteraino distira egiten duen bezala, hala izango da Gizonaren Semea etorriko den egunean. ²⁵ Baina aurretik asko sufritu behar du, eta gizaldi honek gaitzetsi egingo du.

²⁶ «Noeren garaian bezala gertatuko da Gizonaren Semearen garaian ere. ²⁷ Jan-edanean ziharduen jendeak, eta ezkondu egiten ziren, Noe untzian sartu zen arte; baina etorri zen uholdea eta denak galdu zituen.

²⁸ «Gauza bera gertatu zen Loten garaian ere: jan eta edan, saldu eta erosi, landatu eta eraiki egiten zuen jendeak; ²⁹ baina Lot Sodomatik atera zen egunean, su eta sufrezko euria egin zuen zerutik eta denak galdu zituen.

³⁰ «Hala gertatuko da Gizonaren Semea agertuko den egunean ere. ³¹ Egun hartan, etxe gainean dagoena eta bere gauzak etxean dituena ez bedi hartzera jaits; era berean, soroan dena ez bedi atzera itzul. ³² Oroitu Loten emazteaz.

³³ «Bere bizia segurtatu nahi duenak galdu egingo du; galtzen duenak, berriz, onik aterako du. ³⁴ Egia esan, gau hartan bi egongo dira ohe berean: bata eraman eta bestea utzi egingo dute. ³⁵ Bi emakume ariko dira batera ehotzen: bata eraman eta bestea utzi egingo dute». ( ³⁶ ).

³⁷ Ikasleek galdetu zioten orduan:

-Non izango da hori, Jauna?

Jesusek erantzun zien:

-Sarraskia non, han biltzen dira putreak.

18. atala

¹ Etengabe egin behar zutela otoitz eta ez zutela etsi behar adierazteko, parabola hau esan zien Jesusek: ² «Bazen hiri batean epaile bat, ez Jainkoari beldurrik, ez gizakiari begirunerik ez ziona. ³ Bazen hiri berean emakume alargun bat ere. Hau epaileagana joaten zen eskatzera: <Egidazu justizia etsaiarekiko auzian>. ⁴ Luzaroan epaileak ez zion jaramonik egin, baina azkenean bere baitan esan zuen: <Ez diot Jainkoari beldurrik, ez eta gizakiari ere begirunerik; ⁵ baina, alargun hau gogaikarri zaidanez, egiodan justizia, etengabeko buruhausterik eman ez diezadan> ».

⁶ Eta honela bukatu zuen Jaunak: «Begira zer dioen epaile zuzengabeak. ⁷ Eta Jainkoak ez ote die justizia egingo gau eta egun deiadarka ari zaizkion bere aukeratuei? Zain edukiko ote ditu luzaroan? ⁸ Berehala egingo diela justizia diotsuet. Baina Gizonaren Semea datorrenean, aurkituko ote du horrelako sinesmenik munduan?»

⁹ Honako parabola hau esan zien Jesusek beren buruak zintzotzat hartzen eta besteak gutxiesten zituzten batzuei: ¹⁰ «Bi gizon tenplura igo ziren otoitz egitera; bata fariseua eta bestea zergalaria. ¹¹ Fariseuak, zutik, honela ziharduen otoitzean bere baitan: <Ene Jainkoa, eskerrak zuri besteak bezalakoa ez naizelako: lapur, gaizkile edota adulteriogile; ez eta horrako zergalari hori bezalakoa ere. ¹² Astean bi bider egiten dut barau, eta ondasun guztien hamarrenak ordaintzen ditut>.

¹³ «Zergalaria, berriz, urruti gelditurik, ez zen begiak lurretik altxatzera ere ausartzen, baizik eta bular-joka ari zen esanez: <Ene Jainkoa, erruki zaitez bekatari honetaz>.

¹⁴ «Benetan diotsuet, azkenengo hau Jainkoarekin bakean itzuli zela etxera; fariseua, berriz, ez. Zeren eta bere burua goratzen duena beheratu egingo baitu Jainkoak, eta bere burua beheratzen duena, goratu».

¹⁵ Haurtxoak eraman zizkioten Jesusi, uki zitzan; ikasleek, hori ikustean, haserre egiten zieten. ¹⁶ Baina Jesusek haurtxoak beregana deitu zituen eta esan: «Utzi haurrei niregana etortzen, ez galarazi, horrelakoek baitute Jainkoa errege. ¹⁷ Benetan diotsuet: Jainkoaren erreinua haur batek bezala onartzen ez duena ez da inola ere bertan sartuko».

¹⁸ Handiki batek galdetu zion Jesusi:
-Maisu ona, zer egin behar dut betiko bizia ondaretzat jasotzeko?

¹⁹ Jesusek erantzun zion:
-Zergatik esaten didazu ona? Inor ez da ona Jainkoa besterik. ²⁰ Badakizkizu aginduak: Ez egin adulteriorik, ez hil inor, ez ostu, ez egin gezurrezko testigantzarik, ohoratu aitamak.

²¹ Hark, orduan:
-Gazte-gaztetandik bete izan dut hori guztia.

²² Hori entzutean, Jesusek esan zion:
-Gauza bat falta zaizu oraindik: saldu daukazun guztia eta eman behartsuei, zeure aberastasuna zeruan izan dezazun; gero, zatoz eta jarraitu niri.

²³ Hitz hauek entzutean, guztiz atsekabetu zen handikia, oso aberatsa baitzen.

²⁴ Jesusek, handiki hura hain atsekabetua ikusirik, esan zuen:
-Bai nekez sartuko direla aberatsak Jainkoaren erreinuan! ²⁵ Bai, orratzaren begitik gamelua sartzea errazago, aberatsa Jainkoaren erreinuan sartzea baino.

²⁶ Entzuleek galdetu zioten:
-Nor salba daiteke, orduan?

²⁷ Jesusek erantzun zien:
-Gizakiek ez dezaketena Jainkoak badezake.

²⁸ Pedrok esan zuen:
-Hara, guk, genituen guztiak utzirik, zuri jarraitu dizugu.

²⁹ Jesusek erantzun:
-Benetan diotsuet: Jainkoaren erregetzagatik etxea, emaztea, senideak, gurasoak eta seme-alabak uzten dituenak, ³⁰ mundu honetan askoz gehiago jasoko du, eta datorren munduan betiko bizia.

³¹ Hamabiak beregana bildurik, Jesusek esan zien: «Hara, Jerusalemera igotzen ari gara, eta han beteko da profetek Gizonaren Semeaz idatzi duten guztia. ³² Izan ere, atzerritarren eskuetara emango dute, eta irain eta iseka egingo diote eta listua botako, ³³ eta, zigorkatu ondoren, hil egingo dute; baina hirugarren egunean piztu egingo da».

³⁴ Haiek, ordea, ez zuten ezertxo ere ulertu; haren hizkera ilun gertatzen zitzaien eta ez zekiten zer esan nahi zien.

³⁵ Jesus Jerikora hurbildu zelarik, itsu bat eskean zegoen bide-ertzean eserita. ³⁶ Jendea igarotzen sumaturik, zer gertatzen zen galdetu zuen. ³⁷ Jesus Nazaretarra igarotzen zela jakinarazi zioten. ³⁸ Orduan, deiadarka hasi zen:
-Jesus, Daviden Semea, erruki zakizkit!

³⁹ Aurretik zihoazenek gogor egiten zioten, isil zedin; baina hark areago oihu:
-Daviden Semea, erruki zakizkit!

⁴⁰ Jesusek, gelditurik, beregana ekartzeko agindu zuen. Hurbildu zenean, galdetu zion:

⁴¹ -Zer nahi duzu niregandik?
Hark erantzun:
-Berriro ikustea, Jauna!

⁴² Jesusek esan zion:
-Ikusi, bada; zeure sinesmenak sendatu zaitu.

⁴³ Bat-batean, ikusmena etorri zitzaion berriro, eta Jesusen ondoren joan zen, Jainkoa goretsiz. Eta herri osoak, gertatua ikusirik, Jainkoa goratu zuen.

19. atala

¹ Jesus Jerikon sartu eta herrian barrena zihoan. ² Bazen han Zakeo izeneko gizon bat, zergalari-burua, oso aberatsa. ³ Jesus zein zen ikusi nahirik zebilen, baina ezin zuen jendearengatik, txikia baitzen. ⁴ Lasterka aurrerago joan eta pikuondo batera igo zen Jesus ikusteko, handik igaro behar baitzuen. ⁵ Jesusek, hara iristean, gora begiratu eta esan zion: «Zakeo, jaitsi berehala, gaur zure etxean gelditu behar dut eta». ⁶ Jaitsi zen, bada, berehala eta pozik hartu zuen etxean.

⁷ Hori ikusirik, denak marmarka hasi ziren: «Bekatari baten etxera joan duk ostatuz».

⁸ Zakeok, berriz, zutiturik, Jaunari esan zion:

-Jauna, neure ondasunen erdiak behartsuei ematen dizkiet eta, inori ezer ostu badiot, lau halako bihurtuko diot.

⁹ Jesusek esan zion:

-Gaur iritsi da salbamena etxe honetara, gizon hau ere Abrahamen ondorengoa baita. ¹⁰ Izan ere, Gizonaren Semea galdua zegoena bilatzera eta salbatzera etorri da.

¹¹ Jendea entzuten ari zitzaiola, Jesusek beste parabola bat kontatu zien, Jerusalemdik hurbil baitzen eta jendeak Jainkoaren erregetza une batetik bestera azalduko zela uste baitzuen: ¹² «Handiki bat urrutiko herrialde batera joan zen, errege-izendapena hartzera, gero itzultzekotan. ¹³ Bere zerbitzarietako hamarri dei egin eta hamar ontzako urre banatu zizkien, esanez: <Jarri irabazian, ni itzuli bitartean>.

¹⁴ «Baina herritarrek, gorroto zioten eta mandatariak bidali zituzten atzetik, esatera: <Ez dugu hori errege nahi>.

¹⁵ «Errege-izendapena harturik itzuli zenean, dirua banatu zien morroiak beregana deitu zituen, bakoitzak zer irabazi ote zuen jakiteko. ¹⁶ Aurkeztu zen lehenengoa eta esan zion: <Jauna, zure ontzakoak hamar halako eman du>. ¹⁷ Nagusiak erantzun: <Ederki, morroi ona! Gauza gutxian leial izan haizenez gero, hartzak hamar hirietako agintea>. ¹⁸ Joan zen, gero, bigarrena eta esan zion: <Jauna, zure ontzakoak bost halako eman du>. ¹⁹ Honi ere nagusiak esan zion: <Izan hadi bost hiriren buru>. ²⁰ Joan zen beste bat eta esan zion: <Jauna, hemen duzu zeure ontzakoa; zapi batean bildua eduki dut. ²¹ Beldur nizun, gizon gogorra zarelako, eman gabea eskatzen eta erein gabea biltzen duzuna>. ²² Nagusiak, orduan: <Heure esanez kondenatuko haut, morroi gaizto hori! Bahekien gizon gogorra naizena, eman gabea eskatzen eta erein gabea biltzen dudana. ²³ Nolatan ez huen, bada, nire dirua bankuan ipini? Horrela, itzultzean, korrituekin jasoko nian>. ²⁴ Eta bertan zeudenei esan zien: <Ken iezaiozue ontzakoa eta eman hamar dituenari>. ²⁵ Haiek erantzun zioten: <Jauna, lehendik hamar ontzako ez ditu, bada?> ²⁶ Nagusiak erantzun zien: <Fruitua dakarrenari eman egingo zaio; fruiturik ez dakarrenari, ordea, daukan apurra ere kendu egingo zaio. ²⁷ Eta errege nahi ez ninduten etsai horiek, berriz, ekarri hona eta hil itzazue nire aurrean> ».

²⁸ Hitz hauek esan ondoren, Jerusalemera bidean gora jarraitu zuen Jesusek, denen aurretik. ²⁹ Oliamendi inguruko Betfage eta Betania herrixketara hurbildu zelarik, bere ikasleetako bi bidali zituen Jesusek, ³⁰ esanez: «Zoazte aurreko herrixka horretara; sartzean, astakume bat aurkituko duzue lotuta, gainean inor jarri ez zaiona; askatu eta ekarri niri. ³¹ Norbaitek zergatik askatzen duzuen galdetuko balizue, erantzun: <Jaunak behar du> ».

³² Joan ziren, bada, bidalitakoak, eta Jesusek esan bezala aurkitu zuten dena. ³³ Astakumea askatzen ari zirela, jabeek galdetu zieten:

-Zergatik askatzen duzue astakumea?

³⁴ -Jaunak behar du -erantzun zuten haiek.

³⁵ Jesusi ekarri zioten eta, beren jantziak astakumeari bizkarrean ezarririk, gainean eserarazi zuten. ³⁶ Eta, pasatzean, jantziak zabaltzen zituzten bidean. ³⁷ Oliamenditik behera hartzera zihoala, ikasle guztiak multzoan, pozez beterik, Jainkoa ozenki goresten hasi ziren, ikusi zituzten mirari guztiengatik. ³⁸ Honela zioten: «Bedeinkatua Jaunaren izenean datorren erregea! Bakea zeruan eta aintza Jainko gorenari!»

³⁹ Jendarteko fariseu batzuek esan zioten Jesusi:

-Maisu, egiezu errieta ikasleei!

⁴⁰ Hark erantzun zien:

-Egia esan, hauek isilduko balira, harriek egingo lukete oihu.

⁴¹ Jesus, hurbildu eta hiria ikustean, negarrez hasi zen berarengatik, ⁴² eta esan zuen: «Ai, Jerusalem, ulertuko bazenu zuk ere gaur bakerako bidea! Baina ez zara gauza ikusteko. ⁴³ Etorriko zaizu, bai, garaia, zeure etsaiek lubakiz inguratu, setiatu eta alde guztietatik erasoko dizuten garaia; ⁴⁴ erraustu egingo zaituztete zeu eta zeure bizilagunak, eta ez dizute harririk harri gainean utziko, Jainkoak eskaini dizun salbamen-aukera aintzat hartu ez duzulako».

⁴⁵ Jesus, tenpluan sarturik, bertan salerosketan ari zirenak kanpora botatzen hasi zen, ⁴⁶ esanez: «Liburu Santuak dio: Nire etxea otoitz-etxe izango da; zuek, berriz, lapur-zulo egina duzue».

⁴⁷ Egunero tenpluan irakasten jardun ohi zuen. Apaizburuak, lege-maisuak eta herriko handikiak Jesus hil nahian zebiltzan; ⁴⁸ baina ez zuten asmatzen zer egin, herri guztia aho zabalik baitzegoen hari entzuten.

20. atala

¹ Egun batean, Jesusek tenpluan herriari irakasten eta berriona hots egiten ziharduela, apaizburuak eta lege-maisuak etorri zitzaizkion zaharrekin batera, ² eta galdetu zioten:

-Esaguzu zein aginpidez jokatzen duzun horrela. Nor da aginpide hori eman dizuna?

³ Jesusek erantzun zien:

-Nik ere gauza bat galdetuko dizuet. Esadazue: ⁴ Joanek Jainkoaren aginduz ala giza aginduz bataiatzen zuen?

⁵ Haiek honela ari ziren beren artean: «Jainkoaren aginduz ari zela esaten badiogu, zergatik ez genion sinetsi erantzungo digu. ⁶ Giza aginduz ari zela esaten badiogu, berriz, jendeak harrika emango digu, Joan profeta zela sinetsiak baitaude denak».

⁷ Beraz, ez zekitela noren aginduz ari zen erantzun zioten.

⁸ Jesusek, orduan:

-Ba, nik ere ez dizuet esango zein aginpidez jokatzen dudan horrela.

⁹ Orduan, parabola hau esan zion Jesusek herriari: «Gizon batek mahastia landatu zuen eta, nekazari batzuei errentan utzirik, urrutira joan zen aldi baterako. ¹⁰ Bere garaian, morroi bat bidali zien nekazariei, mahastiaren fruitutik zegokion partea eman ziezaioten. Baina nekazariek morroia jo eta esku-hutsik bidali zuten. ¹¹ Berriro beste morroi bat bidali zien; baina hau ere jo, irainez bete eta esku-hutsik bidali zuten. ¹² Hirugarrena ere bidali zien; baina hura ere zauritu eta kanpora bota zuten. ¹³ Mahasti-jabeak, orduan, berekiko esan zuen: <Zer egin? Neure seme maitea bidaliko dut. Izango ahal diote honi begirune!> ¹⁴ Nekazariek, ordea, semea ikustean, esan zioten elkarri: <Oinordekoa duk! Hil dezagun, eta mahastiaren jabe izango gaituk>. ¹⁵ Eta mahastitik kanpora bota eta hil egin zuten.

«Zer egingo ote die, bada, mahasti-jabeak? ¹⁶ Joan eta garbitu egingo ditu langile horiek, eta mahastia beste batzuen esku utziko».

Entzuten zeudenek esan zuten:

-Ez dezala Jainkoak nahi!

¹⁷ Baina, Jesusek, begira-begira jarririk, esan zien:

-Zer esan nahi du, bada, Liburu Santuak dioen honek:

Etxegileek bazterturiko harria giltzarri gertatu da?

¹⁸ «Harri honen gainera erortzen dena lehertu egingo da, eta harri hau inoren gainera erortzen bada, txikitu egingo du».

¹⁹ Lege-maisu eta apaizburuek Jesusi eskua erantsi nahi izan zioten orduan bertan, ondo jabetu baitziren beraiengatik esan zuela parabola hura. Baina beldur izan zioten jendeari.

²⁰ Lege-maisuek eta fariseuek Jesus zelatatzen hasi ziren. Zirikatzaile batzuk bidali zizkioten, zintzoarena eginez, hura hitzen batean harrapatzeko eta, hala, gobernariaren esku eta mende jartzeko asmoz. ²¹ Honela galdetu zioten, bada:

-Maisu, badakigu zuzen hitz egiten eta irakasten duzula eta ez duzula kontuan hartzen gizakiaren itxura, baizik eta Jainkoaren bidea behar bezala irakasten duzula. ²² Zilegi al zaigu Zesarri zerga ordaintzea, bai ala ez?

²³ Haien maltzurkeriari antzemanik, Jesusek esan zien:

²⁴ -Ea, erakutsi txanpon bat. Norenak dira daramatzan irudia eta izena?

Haiek erantzun:

-Zesarrenak

²⁵ Jesusek, orduan:

-Eman, bada, Zesarrena Zesarri eta Jainkoarena Jainkoari.

²⁶ Ezin izan zuten ezertan ere herriaren aurrean harrapatu eta, haren erantzunaz harriturik, hitzik gabe gelditu ziren.

²⁷ Ondoren, saduzear batzuk etorri zitzaizkion Jesusi. Hauek hildakoak ez direla pizten esaten dute. Eta honela galdetu zioten:

²⁸ -Maisu, Moisesek idatzi zigun: Norbaiti anaia ezkondu bat seme-alabarik gabe hiltzen bazaio, ezkon bedi alarguntsarekin, anaiari ondorengoa emateko.

²⁹ «Baziren, bada, zazpi anaia. Zaharrena ezkondu eta seme-alabarik gabe hil zen. ³⁰ Bigarrena ³¹ eta hirugarrena alarguntsarekin ezkondu ziren, eta zazpiak berdin. Eta denak seme-alabarik gabe hil ziren. ³² Azkenik, hil zen emakumea ere. ³³ Piztuerakoan, noren emazte izango da, zazpiek izan baitzuten emazte?»

³⁴ Jesusek erantzun zien:

-Mundu honetan gizon-emakumeak ezkondu egiten dira; ³⁵ baina datorren munduan eta hildakoen piztueran parte hartzeko Jainkoak gai aurkituko dituenak, gizonezko nahiz emakume, ez dira ezkonduko; ³⁶ izan ere, ez daitezke berriro hil, aingeruen antzeko baitira eta Jainkoaren seme-alaba, piztueran parte dutenez gero. ³⁷ Gainera, hildakoak pizten direla Moisesek berak adierazi zuen, sutan zegoen sasiaren pasartean, Jaunari Abrahamen, Isaaken eta Jakoben Jainko deitzen dionean. ³⁸ Ez da hilen Jainkoa, biziena baizik, denak bizirik baitaude harentzat.

³⁹ Orduan, lege-maisu batzuek hitza hartu zuten eta esan:

-Ederki esan duzu, Maisu.

⁴⁰ Eta ez ziren ausartzen beste galderarik egitera.

⁴¹ Jesusek galdera hau egin zien: «Nola esaten da Mesias Daviden ondorengo dela? ⁴² Izan ere, Davidek berak dio Salmoen liburuan:

«Hona Jaunak ene Jaunari esana: <Eseri nire eskuinean, ⁴³ zeure etsaiak oinazpian jartzen dizkizudan bitartean>.

⁴⁴ «Beraz, Davidek Jauna deitzen dio; orduan, nola izan dezake ondorengo?»

⁴⁵ Herri guztia entzuten zeukala, Jesusek ikasleei esan zien: ⁴⁶ «Kontuz lege-maisuekin! Gogoko baitute harro-harro jantzita ibiltzea eta plazetan jendeak beraiei agur egitea; gogoko dituzte sinagogetan lehenengo aulkiak eta jai-otorduetan mahaiburuak; ⁴⁷ eta azkengabeko otoitzen aitzakiaz, emakume alargunen ondasunak irensten dituzte. Epairik zorrotzena izango dute horrelako horiek».

21. atala

¹ Begira zegoela, aberats batzuk ikusi zituen Jesusek tenpluko dirutegian limosna botatzen. ² Ikusi zuen emakume alargun behartsu bat ere bi sos botatzen, ³ eta esan zuen: «Benetan diotsuet: Alargun behartsu honek beste guztiek baino gehiago bota du. ⁴ Izan ere, beste horiek guztiek sobera dutenetik egin dute limosna; honek, ordea, bere eskasian, bizitzeko zeukan guztia eman du».

⁵ Batzuk tenpluari buruz ari ziren, harri ederrez eta emaitzez apaindua zegoela aipatuz. Orduan, Jesusek esan zuen: ⁶ «Etorriko da garaia, hor ikusten duzuen horretatik harririk ere harri gainean geldituko ez dena: dena suntsituko dute».

⁷ Ikasleek galdetu zioten: «Maisu, noiz gertatuko da hori, eta zertan ezagutuko da gertatzera doala?»

⁸ Jesusek erantzun zien: «Kontuz! Ez zaitzatela inork engaina! Asko etorriko dira, nire izena berenganatuz eta esanez: <Ni naiz Mesias>, edo <Gainean da garaia>. Ez joan halakoen ondoren. ⁹ Gerra eta iraultza-hotsak entzutean, ez ikaratu: lehenbizi gertatu beharrekoa baita hori guztia; baina ez dator berehala azkena».

¹⁰ Gainera, esan zien: «Nazioa nazioaren kontra eta erreinua erreinuaren kontra altxatuko dira; ¹¹ lurrikara handiak izango dira, eta izurrite eta goseteak han eta hemen; gauza ikaragarriak gertatuko dira, eta ortzian seinale handiak azalduko.

¹² «Baina hori guztia gertatu aurretik, eskua botako dizuete eta erasoko; sinagogetara eta kartzelara eramango zaituztete, eta errege eta agintarien aurrera zuzenduko niregatik. ¹³ Aitorpen egiteko aukera emango dizue horrek guztiak. ¹⁴ Hartu gogoan ez duzuela zeuen buruak nola defendatuko kezkatan egon beharrik: ¹⁵ neuk adieraziko dizuet zer eta nola esan, eta zuen etsaietako inork ez du zuei aurre ematerik edo erantzuterik izango. ¹⁶ Zeuen guraso eta senideek berek, ahaide eta adiskideek berek salduko zaituztete, eta zuetako zenbait hilko. ¹⁷ Mundu guztiak gorroto izango dizue niregatik; ¹⁸ baina ez duzue buruko ile bakar bat ere galduko. ¹⁹ Iraupenaren iraupenez lortuko duzue bizia.

²⁰ «Jerusalem gudarostez inguratua ikusiko duzuenean, jakin ezazue gainean duela bere hondamendia. ²¹ Orduan, Judean daudenek ihes egin bezate mendietara; Jerusalem barruan daudenak bihoaz urruti, eta soroan direnak ez bitez hirian sar. ²² Zigor-egunak izango dira haiek, orduan beteko baita Liburu Santuan idatzirik dagoen guztia. ²³ Dohakabeak egun haietan haurdun daudenak eta bularreko haurrak dituztenak! Estuasun gogorra izango baita lur honetan, eta haserre-zigorra herri honentzat. ²⁴ Ezpata-ahoz hilko dituzte eta nazio guztietara eramango gatibu; Jerusalem jentilek zapalduko dute, jentilentzat Jainkoak erabakitako garaia erabat bete arte.

²⁵ «Seinale handiak agertuko dira eguzkian, ilargian eta izarretan; lurrean, berriz, larri izango dira herriak, itsas orroaz eta olatuez izuturik. ²⁶ Eta munduari gainera datorkionaren ikaraz eta larriz, lur jota geldituko da jendea, ortzia dardarka ariko baita. ²⁷ Orduan, Gizonaren Semea hodei artean ahalmen eta aintzaz beterik etortzen ikusiko dute.

²⁸ «Hau guztia gertatzen hastean, izan bihotz eta altxatu burua, laster baituzue zeuen askapena».

²⁹ Jesusek irudi bat jarri zien: «Begira pikuondoari edo beste edozein zuhaitzi: ³⁰ kimu-berritzen hasi direla ikusi eta, besterik gabe, badakizue uda hurbil dela. ³¹ Era berean, gauza horiek gertatzen ikustean, jakizue hurbil dela Jainkoaren erregetza. ³² Benetan diotsuet: Gizaldi honetakoak hil baino lehen gertatuko dira gauza guztiok. ³³ Zeru-lurrak igaroko dira, baina nire hitzak ez dira bete gabe igaroko.

³⁴ «Zabiltzate, bada, kontuz! Galdukeria, mozkorkeria eta bizitzako ardurak direla eta, ez bekizue gogoa motel, egun hura ustekabean gainera eror ez dakizuen, ³⁵ sarea bezala eroriko baita munduan bizi diren guztien gainera. ³⁶ Egon erne eta erregutu uneoro, gertatuko diren horiei guztiei ihes egiteko eta Gizonaren Semearen aurrean zutik irauteko kemena izan dezazuen».

³⁷ Tenpluan irakasten eman ohi zituen Jesusek egunak, eta Oliamendira ateratzen zen gauak igarotzera. ³⁸ Eta herri guztia goizean goiz joaten zitzaion tenplura, entzutera.

22. atala

¹ Hurbil zen Legamigabeko Ogien Jaia, Pazko Jaia ere deitua. ² Apaizburu eta lege-maisuak Jesus nola hilko zebiltzan, baina herriaren beldur ziren. ³ Orduan, Satanas sartu zen Hamabien taldeko Judasengan, Iskariote deituarengan. ⁴ Judas apaizburu eta tenpluko guardaburuengana joan zen, haien eskuetara Jesus nola eman hitz egitera. ⁵ Poztu egin ziren haiek, eta Judasi dirua ematea erabaki zuten. ⁶ Honek onartu egin zuen, eta jendeak jakin gabe Jesus haien eskuetara emateko egokiera bila hasi zen.

⁷ Iritsi zen Legamigabeko Ogien Jaieguna, Pazko-bildotsa hil behar zeneko eguna. ⁸ Orduan, Pedro eta Joan bidali zituen Jesusek, esanez:

-Zoazte guretzat Pazko-afaria prestatzera.

⁹ Haiek galdetu zioten:

-Non prestatu behar dugu?

¹⁰ Jesusek erantzun:

-Hara, hirian sartzean, ur-suila daraman gizon batekin egingo duzue topo. Jarraitu berari sartuko den etxeraino, ¹¹ eta esan bertako nagusiari: «Maisuak galdetzen dizu non duen ikasleekin Pazko-bildotsa jateko tokia». ¹² Hark gela zabal bat erakutsiko dizue goian, jantzirik; prestatu hantxe.

¹³ Joan ziren, eta dena Jesusek esan bezala gertatu zitzaien, eta Pazko-afaria prestatu zuten.

¹⁴ Ordua etorri zenean, Jesus mahaian jarri zen apostoluekin. ¹⁵ Eta esan zien: «Banuen gogoa sufritu aurretik Pazko-afari hau zuekin egiteko! ¹⁶ Zeren, egia esan, ez baitut Pazkorik gehiago ospatuko Jainkoaren erreinuan bere betera iritsi arte».

¹⁷ Eta, kopa harturik, esker onezko otoitza egin eta esan zuen: «Hartzazue eta eman elkarri. ¹⁸ Zeren, egia esan, ez baitut gaurdanik gehiago ardorik edango Jainkoa errege izaten hasi arte».

¹⁹ Gero, ogia hartu zuen eta, esker onezko otoitza egin ondoren, zatitu eta ikasleei eman zien, esanez: «Hau nire gorputza da, zuentzat ematen dena. Egizue hau nire oroigarri».

²⁰ Berdin egin zuen koparekin afal ondoan, esanez: «Kopa hau itun berria da, zuentzat isurtzen den nire odolaz Jainkoak ezarria.

²¹ «Baina begira, nirekin mahaian dago salduko nauena. ²² Gizonaren Semea badoa, erabakia dagoenez; baina dohakabea salduko duena!»

²³ Orduan, ikasleak elkarren artean galdezka hasi ziren, nork egin ote zezakeen horrelakorik.

²⁴ Ikasleak eztabaidan hasi ziren beren artean, beraietan zein ote zen handiena. ²⁵ Jesusek esan zien: «Herrietako erregeek menpean hartzen dituzte herriok, eta agintedunek <Ongile> izena nahi izaten dute berentzat. ²⁶ Zuek ez jokatu horrela. Zuen artean nagusiena izan bedi gazteenaren pareko, eta agintaria zerbitzariaren pareko. ²⁷ Zein ote da handiago, mahaian dagoena ala zerbitzatzen ari dena? Ez ote mahaian dagoena? Bada, ni zerbitzari bezala nago zuen artean.

²⁸ «Zuek sendo iraun duzue nirekin nire probaldietan. ²⁹ Eta nik erregetza ematen dizuet, Aitak neuri eman zidan bezala: ³⁰ ni errege izango naizenean, nire mahaian jan eta edango duzue, eta tronuetan eseriko zarete, Israel herriko hamabi leinuak epaitzeko.

³¹ «Simon, Simon! Satanasek beretzat nahi zaituzte, garia galbahean bezala zuek astintzeko. ³² Baina nik otoitz egin dut zure alde, sinesmena gal ez dezazun. Eta zuk, niregana bihurtzean, sendo itzazu senideak».

³³ Pedrok esan zion:

-Jauna, prest nago zurekin baita kartzelara eta heriotzara ere joateko.

³⁴ Jesusek, orduan:

-Egia esan, Pedro, gaur oilarrak jotzerako, hiru aldiz ukatuko duzu ni ezagutzen nauzula.

³⁵ Ondoren, ikasleei esan zien:

-Falta izan al zenuten ezer, poltsarik eta zakutorik eta oinetakorik gabe bidali zintuztedanean?

Haiek erantzun:

-Ezer ere ez.

³⁶ Jesusek, berriro:

-Orain, bada, poltsa duenak har dezala eta berdin zakutoa duenak; eta ezpatarik ez duenak sal dezala soingainekoa, hura erosteko. ³⁷ Zeren, egia esan, niregan bete beharra baita Liburu Santuak dioena: Bekatarien kidekotzat jo zuten. Izan ere, nireak laster egingo du.

³⁸ Haiek esan zioten:

-Jauna, baditugu hemen bi ezpata.

Baina Jesusek erantzun:

-Aski da!

³⁹ Ondoren, Jesus atera eta Oliamendirantz abiatu zen, ohi zuenez, eta ikasleak ere bai haren ondoren. ⁴⁰ Hara iristean, Jesusek esan zien: «Egizue otoitz, tentaldian ez erortzeko».

⁴¹ Eta, haiengandik harrikada bat bide aldendurik, belauniko honela egiten zuen otoitz: ⁴² «Aita, nahi baduzu, urrun ezazu niregandik edari samin hau. Hala ere, egin bedi zure nahia, ez nirea».

⁴³ Zeruko aingeru bat agertu zitzaion, kemen emanez. ⁴⁴ Eta, larriak harturik, oraindik lehiatsuago egiten zuen otoitz. Eta izerdia tantaka zerion lurrera, odola bezain lodi. ⁴⁵ Otoitzetik jaikirik, ikasleengana joan zen; nahigabearen nahigabez lokarturik aurkitu zituen, ⁴⁶ eta esan zien: «Nola zaudete lo? Jaiki eta egin otoitz, tentaldian ez erortzeko».

⁴⁷ Jesus hizketan ari zela, han azaldu zen jende-multzoa; Hamabietako bat, Judas zeritzana, zetorren haien buru, eta Jesusengana hurbildu zen musu ematera. ⁴⁸ Jesusek esan zion: «Judas, musu batez saltzen al duzu Gizonaren Semea?»

⁴⁹ Gertatzera zihoanaz oharturik, Jesusen inguruan zeudenek esan zioten: «Jauna, erasoko al diegu ezpataz?»

⁵⁰ Eta haietako batek apaiz nagusiaren morroia jo eta eskuineko belarria moztu zion. ⁵¹ Baina Jesusek esan zuen:«Utzi! Aski da!»

Eta, belarria ukiturik, sendatu egin zion.

⁵² Orduan, haren aurka etorriak ziren apaizburu, tenpluko guardaburu eta zaharrei esan zien: «Ezpataz eta makilaz etorri zarete lapur baten bila bezala. ⁵³ Egunero tenpluan zuekin nintzen, eta ez zenidaten eskurik bota. Baina oraintxe da zuen ordua, ilunpearen nagusialdia».

⁵⁴ Jesus preso hartu eta apaiz nagusiaren etxera eraman zuten. Pedrok urrutitik jarraitzen zion. ⁵⁵ Batzuk patio erdian sua piztu eta haren inguruan eseri ziren, eta haien artean eseri zen Pedro ere.

⁵⁶ Neskame batek, Pedro sutondoan eseria ikustean, begira jarri eta esan zuen:

-Hau ere Jesusekin zebilen.

⁵⁷ Baina hark ukatu, esanez:

-Emakume, ez dinat ezagutzen hori.

⁵⁸ Handik berehala, beste batek ikusi eta esan zion Pedrori:

-Hi ere haietakoa haiz.

Pedrok, orduan:

-Ez, mutil!

⁵⁹ Handik ordu bete ingurura, beste batek berriro esan zuen:

-Bai, hau ere Jesusekin bizi huen, galilearra duk eta.

⁶⁰ Pedrok erantzun zuen:

-Ez zekiat zertaz ari haizen, mutil!

Eta une berean, oraindik hizketan ari zela, oilarrak jo zuen. ⁶¹ Itzuli zen Jauna eta Pedrori begiratu zion. Gogoratu zitzaion Pedrori Jaunak esandakoa: «Gaur oilarrak jo baino lehen, hiru aldiz ukatuko nauzu», ⁶² eta, kanpora irtenik, negarrari eman zion saminki.

⁶³ Jesus preso zeukatenak isekaz ari zitzaizkion eta joka. ⁶⁴ Begiak estalirik, honela galdetzen zioten: «Asma ezak, profeta, nork jo hau?»

⁶⁵ Eta beste hitz iraingarri asko esaten zioten.

⁶⁶ Eguna zabaldu zuenean, herriko zaharren kontseilua, apaizburuak eta lege-maisuak bildu ziren, eta Jesus Biltzar Nagusira eraman zuten. ⁶⁷ Honela esan zioten:

-Mesias baldin bazara, esaguzu.

Hark erantzun:

-Baietz esaten badizuet, ez didazue sinetsiko, ⁶⁸ eta, galdetzen badizuet, ez didazue erantzungo. ⁶⁹ Baina hemendik aurrera Gizonaren Semea Jainko ahalguztidunaren eskuinean eserita egongo da.

⁷⁰ Orduan, denek esan zuten:

-Zu zara, beraz, Jainkoaren Semea?

Hark erantzun zien:

-Zeuek diozue, neu naiz.

⁷¹ Haiek, orduan:

-Ba ote dugu lekuko beharrik? Geuk entzun diogu bere ahotik.

23. atala

¹ Altxatu ziren denak eta Pilatogana eraman zuten Jesus. ² Han, salatzen hasi zitzaizkion: «Gure nazioa nahaspilatzen harrapatu dugu gizon hau; enperadoreari zergak ordaintzea galarazten du eta bera Mesias, erregea, dela esaten».

³ Pilatok galdetu zion:

-Zu al zara juduen erregea?

Jesusek erantzun zion:

-Zeuk diozu.

⁴ Pilatok apaizburu eta jende-taldeari esan zien:

-Nik ez dut gizon hau kondenatzeko batere arrazoirik aurkitzen.

⁵ Baina haiek, behin eta berriro: «Judea osoan barrena herria asaldatzen ari da bere irakaspenez; Galilean hasi zen eta honaino iritsi da».

⁶ Hori entzutean, gizon hura galilearra zen galdetu zuen Pilatok. ⁷ Eta, Herodesen eskumenekoa zela jakinik, hari bidali zion, Jerusalemen baitzen egun haietan. ⁸ Biziki poztu zen Herodes Jesus ikusteaz, aspaldian baitzuen hura ezagutzeko gogoa, hartaz entzuten zituenengatik; mirariren bat egiten ikusiko zuela ere espero zuen. ⁹ Herodesek galdera asko egin zion, baina Jesusek hitzik erantzun ez. ¹⁰ Bitartean, han ari ziren apaizburu eta lege-maisuak salatu eta salatu. ¹¹ Herodesek, bere soldaduekin batera, mesprezio eta isekaz erabili zuen Jesus eta, jantzi distiratsu bat soinean jarririk, berriro Pilatogana bidali zuen. ¹² Egun hartan, adiskidetu egin ziren Herodes eta Pilato, etsai baitziren lehen.

¹³ Pilatok, apaizburu, agintari eta herria berriro bildurik, ¹⁴ honela esan zien: «Gizon hau herria nahaspilatzen ari dela-eta ekarri didazue; baina zuen aurrean galderak egin dizkiot eta ez diot aurkitu zuek egozten diozuen errurik batere; ¹⁵ ez eta Herodesek ere, guri bidali baitigu ostera. Honek ez du, beraz, heriotza merezi duenik ezer egin. ¹⁶ Zigorraldi bat eman eta askatu egingo dut». ( ¹⁷ ).

¹⁸ Baina denek aho batez oihuka esan zioten:

-Kendu hori eta aska iezaguzu Barrabas!

¹⁹ Barrabas hau, hirian gertaturiko matxinada eta giza hilketa batengatik kartzelan sartua zuten.

²⁰ Jesus askatu nahian Pilato berriro mintzatu zitzaien; ²¹ baina haiek oihuka:

-Gurutzera hori! Gurutzera!

²² Hark hirugarren aldiz esan zien:

-Zer oker egin du, bada, honek? Nik ez dut hau kondenatzeko arrazoirik aurkitzen. Beraz, zigorraldi bat eman eta askatu egingo dut.

²³ Haiek oihu eta oihu ari ziren gurutzera zezala eskatuz, eta gero eta handiagoak ziren oihuak. ²⁴ Orduan, Pilatok haien eskabideari men egitea erabaki zuen: ²⁵ haiek eskatzen zutena -matxinada eta giza hilketagatik kartzelan zegoena- askatu eta Jesus beren esku utzi zien.

²⁶ Jesus gurutziltzatzera zeramatela, sorotik etxera zihoan bat, Simon Zirenekoa, hartu zuten eta gurutzea leporatu zioten, Jesusen ondotik eraman zezan. ²⁷ Herriko jende-talde handia zihoan Jesusen ondoren, bai eta emakume asko ere bular-joka eta harengatik aieneka. ²⁸ Itzuli zen Jesus haiengana eta esan zien: «Jerusalemgo emakumeok, ez egin negarrik niregatik; egizue negar zeuengatik eta zeuen seme-alabengatik. ²⁹ Hara, badatoz honako hau esango den egunak: <Zorionekoak agorrak, haurrik sortu ez duten sabelak eta titirik eman ez duten bularrak>. ³⁰ Orduan, honela esango diete mendiei: <Eror zaitezte gure gainera>, eta muinoei: <Ezkuta gaitzazue>. ³¹ Izan ere, egur hezeari hau egiten badiote, zer ez ote iharrari?»

³² Jesusekin batera bi gaizkile ere eraman zituzten hiltzera.

³³ «Buru-hezur» zeritzan tokira iritsirik, bertan gurutziltzatu zuten Jesus, bai eta bi gaizkileak ere, bata Jesusen eskuinean eta bestea ezkerrean. ³⁴ Jesusek honela zioen: «Aita, barka iezaiezu, ez baitakite zer ari diren».

Soldaduek Jesusen jantziak banatu zituzten, zotz eginez.

³⁵ Herria begira zegoen. Agintariek, berriz, Jesusi burla egiten zioten, esanez: «Besteak salbatu ditik; salba dezala bere burua, Jainkoaren Mesias, hautatua, baldin bada». ³⁶ Soldaduek ere irri egiten zioten; ondoraturik, ozpina eskaini zioten eta esan: ³⁷ «Juduen errege baldin bahaiz, salba ezak heure burua».

³⁸ Honako idazkun hau zuen buruaren gainaldean: «Hau juduen erregea da».

³⁹ Zintzilik zeuden gaizkileetako bat Jesusi irainka ari zitzaion, esanez:

-Ez al haiz, bada, hi Mesias? Salba ezak heure burua eta salbatu gu ere!

⁴⁰ Baina besteak errieta egin zion hori zioenari:

-Ez al duk Jainkoaren beldurrik, zigorra jasaten hagoela ere? ⁴¹ Gurea legezkoa duk, geure egintzengatik merezia baitugu; baina honek ez dik okerrik egin.

⁴² Gero, gaineratu zuen:

-Jesus, oroit zaitez nitaz errege izatera iritsiko zarenean.

⁴³ Jesusek erantzun zion:

-Benetan diotsut: Gaur nirekin izango zara paradisuan.

⁴⁴ Eguerdialdea zen, eta ilundu egin zuen lurbira guztian hirurak arte. ⁴⁵ Eguzkia ezkutatu egin zen, eta santutegiko oihala erdiz erdi urratu zen. ⁴⁶ Jesusek, oihu handia eginez, esan zuen: «Aita, zure eskuetan jartzen dut bizia». Hau esanik, azken arnasa eman zuen.

⁴⁷ Erromatar ehuntariak, gertatua ikusirik, Jainkoa goretsi zuen, esanez: «Benetan gizon hau zintzoa zen!»

⁴⁸ Ikuskizunera joandako jende guztia, gertatua ikusirik, bular-joka itzuli zen hirira. ⁴⁹ Jesusen ezagun guztiak, bai eta Galileatik jarraitu zioten emakumeak ere, urrutixeago zeuden begira.

⁵⁰ Orduan, kontseiluko kide bat etorri zen, Jose zeritzana, gizon on eta zintzoa; ⁵¹ honek ez zituen ontzat eman Biltzar Nagusiaren erabaki eta jokabidea. Judeako Arimatea herrikoa zen izatez, eta Jainkoaren erregetza noiz iritsiko zain zegoen. ⁵² Josek, beraz, Pilatogana aurkeztu eta Jesusen gorpua eskatu zion. ⁵³ Jesus gurutzetik eraitsirik, izara batean bildu zuen eta haitzean zulaturiko eta oraindik beste inor ehortzi gabeko hilobi batean ezarri. ⁵⁴ Festarako prestaketak egiteko eguna zen eta larunbata hastera zihoan.

⁵⁵ Galileatik Jesusekin etorritako emakumeek, Joseren atzetik joanik, hilobia ikusi zuten eta Jesusen gorpua nola ezartzen zuten begiratu. ⁵⁶ Gero, itzuli eta usain-gozoko ukenduak prestatu zituzten.

Larunbatean atseden hartu zuten, agindua zegoen bezala.

24. atala

¹ Baina asteko lehen egunean, goizean goiz joan ziren emakumeak hilobira, prestaturiko ukenduak berekin zituztela. ² Hilobi-sarrerako harria biratua aurkitu zuten. ³ Sartu ziren, baina ez zuten Jesus Jaunaren gorpua aurkitu. ⁴ Zer pentsa ez zekitela zeuden, eta, hartan, bi gizaseme agertu zitzaizkien jantzi distiratsuz. ⁵ Emakumeak ahozpez lurrera erori ziren ikaraz. Baina gizaseme haiek esan zieten: «Zergatik zabiltzate hilen artean, bizi denaren bila? ⁶ Ez dago hemen, piztua da. Gogora ezazue zer esan zizuen oraindik Galilean zegoela: ⁷ alegia, Gizonaren Semea bekatarien eskuetara eman behar zutela eta gurutziltzatu, eta hirugarren egunean piztu egin behar zuela».

⁸ Oroitu ziren haiek Jesusen hitzez, ⁹ eta, hilobitik itzulirik, gertatu guztiaren berri eman zieten Hamaikei eta gainerako ikasleei. ¹⁰ Magdalako Maria, Joana eta Maria Santiagorena ziren emakumeok; hauekin batera joandako beste emakumeek ere gauza bera esaten zieten apostoluei. ¹¹ Baina apostoluek zorakeriatzat hartu zituzten berriok, eta ez zieten sinetsi.

¹² Hala ere, Pedro jaiki eta hilobira joan zen lasterka; makurturik, barrura begiratu eta oihal-zerrendak bakarrik ikusi zituen, eta etxera itzuli zen gertatuaz harriturik.

¹³ Egun hartan bertan, ikasleetako bi Emaus izeneko herrixka batera zihoazen, Jerusalemdik hamaika kilometrora. ¹⁴ Gertakari guztiotaz mintzo ziren elkarrekin. ¹⁵ Eta, hizketan eta eztabaidan ari zirela, Jesus bera ondoratu zitzaien eta beraiekin joan zen. ¹⁶ Baina ikasleek begiak itsu zituzten eta ez zuten ezagutu. ¹⁷ Jesusek esan zien:

-Zeri buruz zoazte bidean elkarrekin hizketan?

Haiek gelditu egin ziren, aurpegia ilun, ¹⁸ eta beraietako batek, Kleofas zeritzanak, honela erantzun zion:

-Zeu izango zara egun hauetan Jerusalemen gertatu dena jakin ez duen kanpotar bakarra!

¹⁹ -Zer gertatu da, bada? -esan zien hark.

Haiek erantzun zioten:

-Jesus Nazaretarrarena; profeta handia zen hitzez eta egitez Jainkoaren eta herri osoaren begitan; ²⁰ baina gure apaizburu eta agintariek heriotzara kondenatu dute eta gurutziltzatu. ²¹ Guk uste genuen berak askatuko zuela Israel; baina badira hiru egun hori gertatu dela. ²² Egia da gure arteko emakume batzuek harriturik utzi gaituztela: goizean goiz joan dira hilobira ²³ eta ez omen dute gorpua aurkitu; gainera, Jesus bizi dela esan dieten aingeru batzuk agertu zaizkiela esanez etorri zaizkigu. ²⁴ Guretako batzuk ere izan dira hilobian eta emakumeek esan bezala aurkitu dute guztia; baina bera ez dute ikusi.

²⁵ Orduan, Jesusek esan zien:

-Bai buru gutxikoak zaretela, bai motelak profetek esana sinesteko! ²⁶ Ez ote zuen Mesiasek hori guztia sufritu behar bere aintzara iristeko?

²⁷ Eta, Moisesengandik hasi eta profetaz profeta, Liburu Santuek berari buruz zioten guztia azaldu zien. ²⁸ Zihoazen herrixkara hurbildu zirenean, aurrera jarraitzeko keinua egin zuen Jesusek. ²⁹ Baina haiek arren eta arren eskatu zioten: «Geldi zaitez gurekin, berandu baita eta iluna gainean dugu». Eta herrian sartu zen haiekin gelditzeko.

³⁰ Ondoren, elkarrekin mahaian jarri ziren, eta Jesusek, ogia harturik, bedeinkazioa esan, zatitu eta eman egin zien. ³¹ Orduan, begiak ireki zitzaizkien eta ezagutu egin zuten, baina Jesus desagertu egin zitzaien begi aurretik. ³² Haiek elkarri esan zioten: «Ez al geneukan barrua sutan, bidean Liburu Santuak azalduz mintzo zitzaigunean?»

³³ Berehala jaiki eta Jerusalemera itzuli ziren; eta Hamaikak eta hauen lagunak bildurik aurkitu zituzten, ³⁴ honela ziotela: «Egia da! Piztu da Jauna eta Simoni agertu zaio».

³⁵ Bi ikasleek bidean gertatua eta nola ogia zatitzean ezagutu zuten kontatu zieten.

³⁶ Hamaikak eta lagunak horretaz mintzo zirela, Jesus agertu zitzaien erdian eta esan zien: «Bakea zuei».

³⁷ Beldur-ikaraz beterik, mamua ikusten zutela uste zuten. ³⁸ Baina Jesusek esan zien: «Zergatik izutzen zarete? Zergatik sortzen zaizkizue zalantza horiek barruan? ³⁹ Ikusi nire esku-oinak, neu naiz. Uki nazazue eta begira: mamuak ez du hezur-haragirik, eta nik bai, ikusten duzuenez».

⁴⁰ Hau esatean, esku-oinak erakutsi zizkien. ⁴¹ Baina, oraindik pozaren pozez sinetsi ezinik eta guztiz harriturik zeudenez, Jesusek esan zien: «Ba al duzue hemen jatekorik?»

⁴² Arrain erre puska bat eskaini zioten. ⁴³ Jesusek hartu eta beraien aurrean jan zuen. ⁴⁴ Ondoren, esan zien: «Hauxe da, oraindik zuekin nengoela, esan nizuena: Moisesen legean, profeten liburuetan eta salmoetan nitaz idatzitako guztia bete beharrekoa zela».

⁴⁵ Orduan, adimena argitu zien, Liburu Santuak uler zitzaten. ⁴⁶ Eta esan zien: «Idatzia zegoen Mesiasek sufritu egin behar zuela eta hirugarren egunean hilen artetik piztu, ⁴⁷ eta, Jerusalemen hasita, herri guztiei bihozberritzeko hots egin behar zaiela, bekatuak barka dakizkien. ⁴⁸ Zuek zarete honen guztiaren lekuko. ⁴⁹ Eta nik, neure Aitak agindutako dohaina, Espiritu Santua, bidaliko dizuet. Zuek egon hemen, hirian, Jainkoarengandiko indarraz jantzi zaitezten arte».

⁵⁰ Ondoren, Betania aldera atera zituen Jesusek ikasleak, eta, eskuak altxaturik, bedeinkatu egin zituen. ⁵¹ Bedeinkatzen zituen bitartean, haiengandik aldendu egin zen, eta zerura eraman zuten. ⁵² Haiek, Jesus ahozpez gurtu ondoren, Jerusalemera itzuli ziren poz-pozik. ⁵³ Eta etengabe tenpluan egon ohi ziren Jainkoa goresten.