Ote, txillar, elorri...

Ote, txillar, elorri...
Eusebio Muguerza "Mendaro Txirristaka"
Doñua: Bederatzi puntuan.)


«Ote, txillar, elorri... »


1/
Ote, txillar, elorri
tartian gordiak,
inguruan kantari
txori alaiak,
zakurraren bildurrak
gose ta egarriak,
Norteko izartxua
dan beziñ argiak
zabalik begiak,
lo zegon erbiak;
ezker-eskubiak
zeuzkan belarriak
almitz igarra bezin
ttentte jarriak.

2/
Trikuari axeriya
orrazten illiak,
malezia guziko
animaliak;
besteri egiteko
esan bijiliak,
bokartak itxasuan
bezela baliak;
so luan beliak
izanik zaliak
irintxi aliak,
bañan langilliak
lore biltzen eztiya
eiteko erliak.

3/
Trikuak erakutsi
zizkioten ortzak,
zeuzkala axeriyak
bezin zorrotzak;
errukitasun gabe
egiñ eriotzak,
odola zupatzeko .
olIo ta bildotsak;
luma gabe otzak
jan txito ego-motzak.
«Zerate arrotzak
-esan zioten ontzak-;
arrizkua zirurik
zuen biotzak.»

4/
Zitalkerian jaurti
berria larrua,
ikusirik subia
zabalik aua,
ta bizirik irintxi
zuala sagua,
sugarriyan txepetxa
zaitzen gabiraua;
ego-aize arrua,
eguzki berua;
elbarri mirua
autsirik egua;
kan tari xoxua ta
birigarrua.

5/
Bare adar-bakarrak,
ankatik errenka,
buztanatik igelai
zion aginka;
inguruan jostatzen
txituak amaika,
erbiñudia aien
ondoren segika;
kolka karraxika;
sasitik korrika
agertu zan mi ka
ta gizona arrika;
sator zarrak begira
lasai birika.

6/
Gosiak napar zerri
argalan desdiíxa,
ortzak agiri autik
zeriyon bitsa;
ezkurra zeriyola
basuan urritza,
basarri txo, izena
duana Antzubitza;
ganbaran garitza;
arrapatzen gaitza
atearen giltza;
biorrak irrintza,
astuak esan zion:
«Jan zak almitza!»

7/
Debozio jatorrez
dotriña irakurri,
eta lanian zazpi
milloi txingurri;
erletxuak loria
bezela ekarri,
jakiya negurako
ez dezaten urri;
legia ondo neurri,
txelatan igarri
dana alperrari.,
esanaz alkarri:
«Mizto zorrotzarekin
ill edo elbarri!»

8/
Juan Pello pipa erretzen
doministikuka,
baratzan basakatu
arra miauka;
mando arra ta emia
asarre burruka,
eta gosiak zerri
ordotsa kurrinka;
astua ostikoka,
ardiya orruka,
akerra merruka,
bei zarra marruka,
zakurra isats belarri
motza zaunkaka.

9/
Goizeko egunsentiyan
ontzaren ujua,
eta ollartxuaren
kukurrukua;
jostatzen arratoia
eta konejua;
izugarrizko arrautza
gorringo bikua
utzita dijua,
alper marrajua
no la dan kukua;
txantxangorritxua
arren umia azten
larri gajua.

10/
Jardiñ ederrarekiñ
olluak kuartela,
dutela presidente
pabo reala;
basakatua jarri
dute zentinela;
bañan egin zaizkio
sartu beriala
gabirau argala,
lagun dituala
butria ta bela,
ta egin pastela;
presiden tia itoko
zuten bestela.

11/
Axeriya gosiak
il zala Emani'ñ,
igelak isatsari
zion eragiñ;
esan zuan: «Mokadu
goxo asko jan diñ!»
Ollagorra entzuten
asi zan armoniñ:
«Ai zan, begi-urdiñ,
ez burlarik egiñ,
inpemuan erdiñ
zorra ordaiñ gediñ; (sic)
iregatik zarbuak
zer esango diñ?»

12/
Ikusirik gosiak
butria egetan,
otso zarrak ardiyak
zaitzen bordetan,
basurdia umiekiñ
arto-soluetan,
azkonarra basuan
ari tz-ezkurretan,
astua erro tan
izan eta bueltan
asi zan olgetan
salto ka benetan,
mando-euli batekiñ
barrabilletan.

13/
Sagu xarra txeletan
odoldi-zokotik,
koska erbiñudiak
zion egotik;
karakolak adarka
zorrotz ingurutik;
eguak astinduta
kantari gogotik
kilkarrak zulotik;
makarrak begitik
begira barrutik
egoteagatik,
satorrari pixa egiñ
zion burutik.

Bertso-papera, Makazaga'renean
moldizkidaíua ta bertan jasoa.